İdari Yargılama Hukukunda Yargılamanın Yenilenmesi

Kişiler üzerinde, tek taraflı iradesi ile hukuki sonuç doğurma kabiliyetine sahip olan idare karşısında bireylerin korunması hukuk devleti ilkesinin olmazsa olmaz bir unsurudur. Bu konudaki en etkili yol ise idarenin yargısal denetimidir. Söz konusu yargısal denetim ile hem idarenin hukuka uygunluğu denetlenmekte hem de idarenin tarafı olduğu uyuşmazlıklar çözüme kavuşturulmaktadır. Yargılama sonucunda verilecek hüküm ile uyuşmazlığın taraflarının adalete olan inançlarının sağlanması ancak maddi gerçeğin ortaya konulması ile mümkün olabilecektir. İdari yargılamanın amacı da maddi gerçeğe ulaşmak ve hukuka olan güveni arttırmaktır. Yargılama faaliyetleri sırasında tarafların hukuka olan güvenini arttırmak için, kanun yollarının bulunması gerekmektedir. Kanun yolları ile verilen bir kararın tekrar gözden geçirilmesi ve farklı bir bakış açısıyla değerlendirilmesi gündeme gelebilecektir. Verilen karardan memnuniyet duymayan taraf, kararın tekrar denetlenmesi sonucunda hukuka uygun olduğuna inanmaya başlayacaktır. Ancak bu şekilde uyuşmazlığın taraflarının adalete olan inancının korunabilmesi ve tarafların hukuki olarak tatmin olabilmesi mümkün olacaktır.

Yargılama faaliyetleri, maddi gerçeğe ulaşma amacına hizmet ettiği için, süreklilik arz etmemeli ve uyuşmazlık mutlaka bir sonuca ulaştırılmalıdır. Zira uyuşmazlıkların nihai bir çözüme ulaştırılmaması kamu düzenini de olumsuz etkileyebilecek ve hatta hukuki öngörülebilirliğin de önüne geçebilecektir. Uyuşmazlıkların sürekli gündeme gelmemesi, sürüncemede bırakılmaması, idari yargı alanında da “kesin hüküm” kurumunun uygulanmasını zorunlu kılmaktadır.

Kesin hüküm ile anlatılmak istenen, olağan kanun yolları aşamasını tamamlamış veya süresini geçirmiş kararların bir daha uyuşmazlık haline getirilmemesidir. Ancak kesin hüküm halini almış bir kararın mutlak doğru olduğunu kabul etmek her zaman mümkün olmayacaktır. Kesin hükmü veren hakimlerin de hata yapabileceği gözden kaçırılmamalıdır. Hukuk düzeni tarafından ise, ağır hatalar sonucu verilen kararların korunması hukuk devleti, hukuk güvenliği gibi ilkeleri zedeleyebilecek niteliktedir. Bu nedenle, kesin hüküm haline gelmiş kararların da yasa ile öngörülen şartların varlığı halinde yeniden gözden geçirilmesi bir gerekliliktir. Bu gereklilik ise olağanüstü kanun yolları ile giderilebilmekte ve idari yargılama usulünde de bu konuda benimsenen yollardan birisi yargılamanın yenilenmesi yolu olarak karşımıza çıkmaktadır.