Politik İnceleme

Spinoza'nin ölümünün ardindan opera posthuma (tüm eserleri) içinde 1677'de yayimlanan, Politik Inceleme(Tractatus Politicus) filozof tarafindan kaleme alinan en son yapittir. Burada Spinoza dogalci (naturalist) bir bakis açisindan geleneksel en iyi yönetim biçimi sorusunu yeniden ele alir ve istikrar noktalarini ortaya çikarmak için bir tanitlama yapisi içinde monarsik, aristokratik ve demokratik Devletleri yeniden kurar. Güç ontolojisine demir atmis dogal hak, içinde multitidonun ya da halk kitlesinin hep daha süregen bir barista varligini devam ettirdigi demokraside, yani mutlak yönetim biçiminde tamamina eren niceliksel ve biçimsel bir siyaset kurar.

Asiri biçimde yetkinlestirilmis Politik Inceleme, Spinoza'nin tüm yapitlarina can veren birlestirme ve dogallastirma için gösterdigi sinirsiz kavramsal gayreti basariyla sonuçlandirir. Derin özgünlügü, ne askinsal bir degeri olan ne de harekete geçirici bir siddet içeren, oylarin sayisal degerlendirilmeleriyle baris üreten basit bir makine olan bir demokrasi önermesinde yatar, ama bunda siyasi gerçeklikte oldugu gibi insanligin arzusunda da kuskusuz asilmazdir.