Yarı Başkanlık Sistemi Ve Türkiye Ülkeler, Deneyimler Ve Karşılaştırmalı Analiz

Hükümet sistemi tartismalari on yillardir Türkiye’nin önemli gündem maddeleri arasinda yer almaktadir. 2007 yilinda Adalet ve Kalkinma Partisi (AKP) cumhurbaskaninin halk tarafindan seçilmesi yönetimini halk oylamasina götürerek degisikligin hayata geçirilmesini saglamistir. Cumhurbaskaninin dogrudan halk tarafindan seçilmesi yöntemine geçisle tartisma baskanlik sistemi üzerine dönmüstür. Yari-baskanlik ve baskanlik sistemi tartismalarinin Türkiye gündemi açisindan önemli olmasinin diger bir nedeni de, mevcut parlamenter sistemin bütün sorunlu özelliklerine ragmen, hem yari baskanlik hem de baskanlik sisteminin mevcut sorunlardan daha ciddi sorunlar yaratma gizilgücünü tasimalaridir.Baskanlik sistemi Türkiye’de dile getirilirken, toplumsal düzeyde istikrar degil, ekonomik istikrar, koalisyon hükümetlerinden kaçinmak ile parlamenter sistemin yumusak güçler ayriliginin neden oldugu sorunlara vurgu yapilmaktadir. Baskanlik sisteminin demokrasiye, teorik olarak daha uygun oldugu ileri sürülmektedir, çünkü siyasal yürütme, baskan, dogrudan halk tarafindan seçilmektedir. Diger bir ifade ile baskanlik sistemlerinde siyasal yürütme/baskan, dogrudan halka hesap vermektedir. Parlamenter hükümet sistemlerinde ise, özellikle koalisyon hükümetlerinde, siyasal yürütme baglaminda hesap sorulmasi gerekeni muglâk hale getirdigi ileri sürülmektedir. Bu yüzden de, parlamenter sistem ile karsilastirmali olarak baskanlik sisteminin demokrasiye daha uygun oldugu ileri sürülmektedir. Bu baglamda ayrica, kati güçler ayriligi olarak da tanimlanan baskanlik sistemlerinde yasama organi kendi yetki alanina yogunlasmakta ve siyasal yürütmenin kontrolünden kurtulmaktadir. Ancak hükümet sistemleri ile demokrasi arasindaki iliski daha genis açidan ve ülkelerin demokrasilerinin gelismislik düzeyleri ve siyasal ve toplumsal yapilari da göz önüne alinarak degerlendirilmelidir.