Atatürk Kurucu Felsefenin Evrimi

Hürriyet ve istiklâl benim karakterimdir. Ben yasayabilmek için mutlaka müstakil bir milletin evlâdi kalmaliyim. Bu sebeple millî istiklâl bence bir hayat meselesidir. Millet ve memleketin menâfii [menfaatleri] icab ettirdigi takdirde beseriyeti teskil eden milletlerden her biriyle medeniyet muktezâsindan [gereklerinden] olan dostluk ve siyaset münasebâtini büyük bir hassasiyetle takdir ederim. Ancak benim milletimi esir etmek isteyen herhangi bir milletin de bu arzusundan sarf-i nazar edinceye kadar bîaman düsmaniyim. Atatürk - 24 Nisan 1921 ,Hâkimiyet-i Milliyye gazetesi yazariyla söylesi Cumhuriyet’in kurucu felsefesinin ardinda, sosyal ve beseri bilimler alaninda Tanzimat sonrasi yüz yil boyunca birikmis telif ve tercüme eserler vardi. Aydinlanma felsefesi, Fransiz Devrimi, 19. yüzyilin düsün ortami ve Üçüncü Cumhuriyet Fransasi’nin pozitivist, solidarist, seküler dünya görüsü Jön Türkleri ve Kemalist kadrolari derinden etkiledi. Milli Mücadele Bati’ya karsi verilmis, Düvel-i Muazzama alt edilmisti. Ancak çagdas ve laik bir yapilanma sürecinde Atatürk yine Bati'nin düsün ortamindan esinlendi. Cihan Harbi kaotik bir ortam yaratmis, savas ertesi yeni bir çag dogmustu. Imparatorluklar sona ermis, ulus-devletler çaga damgasini vurmustu. Osmanli’nin küllerinden ise Atatürk’ün önderliginde yeni bir Türkiye doguyordu. Yüz yillik gelisimi süreklilikler ve kesintiler baglaminda ele alan Atatürk – Kurucu Felsefenin Evrimi ana kaynaklara iniyor, Atatürk’ün Çankaya kitapliginin ve sofrasinin çagdas Türkiye’nin olusumunda ne denli önemli islev gördügünü ortaya koyuyor.

Prof. Zafer Toprak Koç Üniversitesi ve Bogaziçi Üniversitesi (Emeritüs) ögretim üyesidir.