Şımarık Çocuk Bir Şehir Efsanesi

Ebeveynlik alaninda gerçeklesen yöntem degisimlerine karsin çocuklarin nasil bireyler oldugu ve nasil yetistirilmesi gerektigi konusunda nedense hiç degismeyen birtakim tutucu varsayimlar bulunmaktadir.

Bunlar yüzündendir ki, çocuklarin simarmaya, tembel ve bencil bireylere dönüsmeye son derece müsait, hatta meyilli oldugu kanaati olusmustur. Bazi çocuklar gerçekten de simariktir, ama her çocugun simarmaya egimli oldugu görüsü, insan dogasini asagilayici nitelik tasimaktadir. Dahasi, genel bilinçte yarattigi etki (simartma korkusu) en sevecen ve temkinli ebeveynin bile zaman zaman kendine çizdigi yoldan çikmasina, çocuklari bas egdirilmesi gereken vahsiler olarak degerlendiren yöntemler kullanmasina yol açabilmektedir.

Kültürümüzün kendine özgü kati ve tutucu yanlari bir tarafa, fikir, bilim ve teknolojisine ne yazik ki büyük oranda bagimli hale geldigimiz Bati’nin yanilgilarini ve batil inançlarini da hatiri sayilir miktarda ithal ederiz. Bu yüzden de çoktan kafa karisikliklariyla, kaygilarla ve kuskularla dolmus ebeveynlik dünyamiza bir de helikopter anne, müsamahakâr baba, yetiskin çocugunu hâlâ pispislayan ebeveyn gibi aman vermez öcüler katilir. Dolayisiyla, standart bir deger yoksunu, simarik çocuk kalibindan zaten korkmakta olan ebeveyn için her sey iyice çetrefilli hale gelir ve çocugun gelisim asamalarindaki sakarliklarinin, beceriksizliklerinin, kendi iradesiyle hareket etme çabalarinin, hatta deneme ve yanilmalarinin bile simariklik olarak nitelendigi (ve bu dogrultuda müdahalelere maruz kaldigi) kisir döngüler dogar.

Alfie Kohn, önceki kitabi Kosulsuz Ebeveynlik’te kisaca isledigi bu kanaat ve yanilgilari Simarik Çocuk: Bir Sehir Efsanesi’nde odaga yerlestiriyor ve her zamanki gibi bilimsel veriler isiginda uzun uzun inceliyor. Zamane çocuklari ile ilgili kimi inanç, kaygi ve elestirilerin aslinda dayanaksiz oldugunu gösterirken, hatali kanaatlerin ne tip yanlis algilardan ve ideolojilerden dogdugunu açikliyor. Sonrasinda da esnemeyen, gelenekçi disiplin yöntemlerinin hâkim oldugu kültürlerde, kökenden gelen sertligin, yetiskinlerdeki olumsuz bakisin ve katiligin, hatta horgörünün zihnimizin hangi köselerinde filizlendigini ve nelerden beslendigini anlatiyor. Ama hepsinden önemlisi, kitabin sira disi son iki bölümüyle, ebeveynlik yaklasimlarini daha anlamli hedefler dogrultusunda nasil irdeleyecegimizi, yalnizca çocugun esenligini degil, toplumun gelecegini de içine alan bir bakis açisini nasil yakalayacagimizi açikliyor.