Borçlandırılmış İnsanın İmali Neoliberal Durum Üzerine Deneme

Maurizio Lazzarato’nun dünyanin dizginlerini ele geçirmis neoliberal iktisada elestirisi Borçlandirilmis Insanin Imali, 2011 yilinda yayimlandiktan sonra birçok dile çevrildi, sayisiz tartismaya ilham verdi. COVID-19 salginiyla merkez bankalarinin durmaksizin para bastigi, küresel çapta eriyen orta sinifin yillardir borç bataginda ufalanan isçi sinifina katildigi, bireysel borçlanmanin zirve yaptigi bir süreçten geçiyoruz. Lazzarato’nun gösterdigi üzere borç, kapitalist ekonomi için bir tehdit olmak söyle dursun, neoliberal projenin tam merkezini teskil etmekte.

Lazzarato, borcun her seyden önce politik bir insanin ürünü oldugu ve alacakli/borçlu iliskisinin günümüz dünyasinin temel toplumsal bag ve iliskilerini insa ettigi fikriyle yola çikiyor. Dolayisiyla borç, ekonomik bir gösterge olmasinin ötesinde, bireysel ve kolektif öznelliklerin üretimine, denetimine ve yönetimine iliskin bir güvenlik teknigi olarak ele aliniyor. Bu imkânsiz durumdan çikilabilir mi? Dönüstügümüz seyi baskalastirabilir miyiz? Lazzarato bir reçete sunmasa da kapitalizmi yapilandiran temel toplumsal örüntüyü tesrih ediyor, borcun kapitalist mantigini serimliyor.

Lazzarato’nun kitabin Italyanca edisyonu için yazdigi önsözle genisletilmis bu basimla Almanya mucizesinin, kapitalizmin yarattigi yikimi tersine çevirmek için dünyaya tavsiye ettigi reçetenin de ifsasini okuyoruz.