Arap İslam Medeniyetinde Entelektüeller İbn Hanbel Mihnesi İbn Rüşdün Çilesi

Arap-Islam medeniyetinde entelektüeller dendiginde kimlerin bu kapsama girdigi sorusu ve bu ibarenin tekabül ettigi anlam kargasasinin olusturdugu bosluk Cabiri’yi zorunlu bir baslangica sevk ediyor: Entelektüel kavramini, asli referansini buldugu Avrupa düsüncesinde bugün kendisine verilen anlami Arap-Islam kültürü dâhilinde yansitacak sekilde yeniden insa etmek. Buradan hareketle kitabin ilk ve genis bölümünü entelektüel kavraminin çikisi, dogdugu medeniyet içindeki anlami, filolojik ve etimolojik yapisi, kavram intikali ve yeni medeniyet içindeki karsiligini vs. açiklamaya ayiriyor. Kavram nakli ve insasini gerçeklestirildikten sonra; Arap-Islam medeniyetinde entelektüelleri, onlarin rollerini, iktidar ve siyasetle iliski durumlarini iki örnekleme ile ele aliyor; Ibn Hanbel mihnesi ve Ibn Rüsd nekbesi.

Bu eserde yer alan üç inceleme, insani tatmin eden bir olgunluga ulastigi anlaminda degil bilakis çagdas düsünceye ait bir kavramin kültürümüzde referansinin olusturulmasi ve ona adapte edilmesi islemi için pratik bir yöntem sunmasi anlaminda örnek olarak nitelenebilir.

Biz günümüzde tümel-evrensel degerler olarak kendini dayatan çagdas modernite degerlerinin kültürel nakline yogunlasarak, bu degerleri gelenegimizde olabilecek benzerleriyle iliskilendirerek ve bizdeki moderniteye referans yapacak bir yöntemle yeniden insa ederek bu siniflama ve tavirlari asmak için çabalamanin vaktinin geldigini düsünüyoruz. Süphesiz bu, kültürümüzü üç eksenli veya üç boyutlu içten yenileme stratejisidir: Gelenegimizin epistemolojik elestirisi ekseni, modernitenin düsünce ve bilincimize kültürel nakli ekseni ve bizzat Avrupa modernitesini elestirme ve onun kaygan zeminlerini ve düsturlarinin göreceliligini gösterme ekseni.
Umulur ki bu eser kültür nakli ekseninde yeni ve mütevazi bir katki sunar.