Sûfi Geleneğinde Dostluk Ve Ahlak

Ilim ehline göre dostluk kurmak vâciptir. Allah “Ey iman edenler! Allah’tan korkun ve dogrularla beraber olun.” (Tevbe, 119) buyurur. Bu bakimdan Islâm’da dostlugun ayri bir yeri vardir.
Dostluk; nefsi kötülüklerden arindirmaya yardimci olan, sâlihlerin ahlâkiyla ahlâklanmaya vesile olan iliskiler tesis etmenin adidir. Saglam dostluklar sayesinde inananlarin kalbi güç kazanir, Allah’a imanlari artar. “Imani en kâmil müminler, ahlâki en güzel olanlardir. O kimseler ki dostluklari incitmez; severler, sevilirler. Sevmeyen, sevilmeyen kimsede hayir yoktur.” (Taberânî, 1/362)
Üç bölümden olusan bu kitapta Imam Sa‘rânî, Allah için dostluklar kurmaya dair hadislere ve hikmetli sözlere yer vermis, sûfîlerin dostluk anlayisindan ve sergiledikleri üstün ahlâktan söz etmistir.
Abdülvehhâb es-Sa‘rânî Biyografi:

9. yüzyil Islâm âlimlerinden olan Imam Sa‘rânî, h. 898 (m. 1493) yilinda Kahire’nin Kalyûbiye bölgesindeki Kalkasende’de dogdu. Soyu, Hz. Ali’nin (r.a.) Havle bint Ca‘fer el-Hanefiyye adli hanimindan dogan oglu Muhammed b. Hanefiyye’ye dayanir.
Ilim tahsiline babasinin yaninda basladi ve sekiz yasinda iken hifzini tamamladi. Bir süre sonra babasini, ardindan annesini kaybetti. Babasinin ölümünden sonra kardesi Abdülkadir, onun egitimiyle ve terbiyesiyle ilgilendi. Bu süreçte bazi ilmî metinleri ezberledi.
Ilim tahsilini sürdürmek için on iki yasinda bir arkadasiyla Kahire’ye gidip Gamrî Camii’nde çalismalarini sürdürdü. Yine burada pek çok ilmî metni ezberledi. Elliyi askin âlimden dersler aldi. Bir yandan ögrenmeye devam ederken diger yandan ögrendiklerini baskalarina ögretti.
On bes yasindayken hacca gitti. Tasavvufa duydugu ilgi ile ilim ögrenmeye ara verip bir sene müddetle Mukattam Dagi’nda ve Karâfe harabelerinde inzivaya çekildi. Yüzden fazla sûfî ile sohbet eden Sa‘rânî’nin, yirmi alti tarikattan el aldigi belirtilmektedir. Adina yaptirilan külliyede otuz iki yasindan itibaren binlerce talebeyi irsad etmenin yani sira, dinî ilimleri de okuttu.
Hayati boyunca egitim, irsad ve eser telifiyle mesgul olan Sa‘rânî, h. 973 (m. 1565) tarihinde vefat etti ve külliyesinin camisindeki özel bölmeye defnedildi.
Sa‘rânî’nin eserlerinin sayisi kendi ifadesine göre 300 civarindadir. Günümüze fikih, hadis, kelam, biyografi ve daha farkli alanlarda 100 kadar eseri ulasmistir.