Fransa Devrimi Üzerine Düşünceler 1790

“Ama sövalyelik çagi kapandi. Sofistlerin, ekonomistlerin ve hesapçilarinki kazandi ve Avrupa’nin görkemi sonsuza dek söndürüldü. Rütbe ve cinsiyete yönelik o cömert sadakati, o magrur teslimiyeti, o vakur itaati ve esaretin kendisinde bile soylu bir özgürlük ruhunu canli tutan kalbin o tabiiyetini asla, artik asla seyreylemeyecegiz. Yasamin satin alinmamis zarafeti, uluslarin mahcup müdafaasi ve mert duygunun ve kahramanca tesebbüsün bakicisi gitti! Bir lekeyi bir yara gibi hissetmis, azginligi yatistirirken cesarete ilham vermis, dokundugu her seyi soylulastirmis ve altinda kusurun kendisinin tüm kabaligini kaybederek kötülügünün yarisini yitirdigi ilkenin o hassasiyeti, onurun o namusu gitti.”

Edmund Burke, 1790 yilinda, Fransiz Devrimi’ne karsi çiktigi ve onun çok daha büyük çapli, yikici ve sogukkanli bir dönüsümün habercisi oldugunu duyurdugu yukaridaki satirlari yazdiginda henüz ne Fransa Krali XVI. Louis ile Fransa Kraliçesi Marie Antoinette devrimin insanca icadi giyotinde can vermis ne de Fransiz Devrimi kendi çocuklarini tek tek ögütecegi Terör Dönemi’ne girmisti. Tedirgin edici bir kesinlikle Fransiz Devrimi’nin asiriliklari ve nihai sonunu öngörebilmis bu çalisma, Thomas Paine’in Insan Haklari adli kitabi basta olmak üzere, Aydinlanma düsüncesinin temel yapitlarinin ortaya çikisini kiskirtmis; kisa sürede muhafazakâr siyasal felsefesinin bir basyapitina dönüsmüstür. Uzun ve titiz bir çalismanin ürünü olan bu çeviri hem Bati siyasal düsüncesinin en temel eserlerinden birini Türkçeye kazandirmayi hem de Türkiye’de ortaögretim ve yüksekögretim tarih kitaplarinda “yerlere göklere sigdirilamayan” Fransiz Devrimi’ne yönelik elestirel bir bakis açisinin gelistirilmesine katki saglamayi amaçlamaktadir.