Ii. Analitikler İbn Sina Felsefe Serisi 6

Analitikler, diger adiyla Kitâbu’l-Burhan, Aristoteles’in Mantik (Organon) külliyatinin dördüncü kitabi ve felsefe tarihinin de ilk bilgi kurami kitabi olan Analytica Posteriora’ya denk düsmektedir. ‘Burhan’ ise kesin kanit anlamina gelen ‘apodeiksis’ kelimesinin Arapça’ya tercümesidir. Ibn Sînâ kitapta kesin kanitin nasil elde edilecegini, onun ilkelerini ve çesitlerini, kesin kanitlara götüren yöntemin ne oldugunu ve dogru çikarimlara vardiran dogru öncüllerin tümelligini, zorunlulugunu, nasil kurulmasi gerektigini anlatmaktadir. Ayrica kitapta, tümevarim ve tecrübe yöntemleri, bu yöntemlerin kesinligi verip vermedigi, bilimler, bilimler arasi iliskiler, burhanin bu bilimlere tasinmasi, Matematik bilimler ve bu bilimlerin kesinligi gibi konular incelenmektedir. Yine filozof kitapta sadece kesin kanitlara ulastiran dogru çikarimlari anlatmakla kalmayip ayni zamanda tüm bilimlerde uygulanabilecek ve kesinliginde süphe olmayan yöntemi ortaya koymaktadir.Bununla birlikte Ibn Sînâ yer yer Aristoteles’in metinlerine atiflarda bulunmaktadir. Bu metinlerdeki yanlis anlasildigini veya anlasilmadigini düsündügü pasajlari açiklayarak Aristoteles sarihlerinin eksik buldugu yönlerini de serimlemektedir. Bu yönüyle ele alindiginda kitabin, Aristoteles’in Ikinci Analitikler kitabinin, düsünce tarihindeki en büyük açimlamasi oldugu da ortaya çikmaktadir.