Zor Problem Bilinç

Yirmi yil kadar önce Avustralyali filozof David Chalmers zor problemi söyle dile getirmisti: “Niçin ve nasil bilincim var?” Günlük yasamda pek farkinda degiliz ama her sabah uyandigimizda kafatasimizin içinde inanilmaz bir doga olayi meydana gelir ve beynimizin nöral faaliyetleriyle birlikte dünya ve ben yasantimiz yeniden kurulur. Peki ama beynin nöral faaliyetleriyle birlikte ortaya çikan bu fenomen dünyasi nedir? Gizemli ya da edebi bir soru olarak degil, sahiden nedir bilinç?

Bilim açisindan bilinç tam bir sürprizdir. Çünkü bilinçli olmamizi gerektiren hiçbir doga yasasi bilmiyoruz. Bir bakima bilinçsiz biyolojik robotlar, “zombi”ler olmamiz daha makul, daha açiklanabilir bir durumdur.

“Zor problem” insan aklinin çözemeyecegi kadar zor bir problem mi? “Nesnel” inceleme yöntemlerine dayanan bilim “öznel” bilinç sorununu asla çözemeyecek mi? Belki. Ama konunun çok çekici oldugu da açik. Dünyanin degisik yerlerinde pek çok filozof ve biliminsani bilinç sorunuyla ugrasiyor yillardir. Ben de Beynin Gölgeleri adli kitabimda sorunu çözmek bakimindan önemsedigim bir tez yakalamistim. Ancak bu tez kitabin yapisi itibariyla biraz geri planda kalmisti. Zor Problem: Bilinç'te bu tezi açiga çikardim, gelistirip netlestirdim. Okurlari da bu tartismaya katilmaya davet ediyorum.

— Saffet Murat Tura