Yapısalcılık

Olivier Dekens bu kitabinda yapisalcilik ve post-yapisalcilik akiminin temel tezlerini, basta yapisalciligin fikir babasi Saussure olmak üzere, Jacobson, Benveniste, Lévi-Strauss, Barthes, Lyotard, Deleuze, Foucault, Althusser, Lacan, Derrida gibi temsilcilerinin veya akimin dostu elestirmenlerinin görüsleri isiginda inceliyor.
Bu esnada, yapisalciligin, üstünde gelistirildigi düsünsel arka-planinin tasvirini ihmâl etmeyerek akimin uzak köklerinin izini Spinoza’da, Nietzsche’de, Marx’ta, Freud’da ve Heidegger’de sürüyor. Benligin ölümü, öznenin merkezsizlesmesi, anti-hümanizma, dil/dilbilim paradigmasi, bilinçdisi yapilar, özgürlük yanilsamasi gibi ana temalar etrafinda, bu büyük felsefî akimin bütünlüklü bir tablosunu ortaya koyuyor.
Kitap zengin içerigiyle, dilbilim, felsefe, sosyoloji, antropoloji, psikoloji, edebiyat teorisi gibi alanlarin hepsi için faydali ve güvenilir bir basvuru kaynagi olmaya aday.
Yapisalciligin kurucu fikri: Bir isleyis kurali ne kadar bilinçdisi ise o kadar belirleyicidir ve bir o kadar incelenmeye elverislidir; çünkü onu disa vuran özne, onun olusumunda müdahil degildir. Tersine bir Descartes’çilik: En iyi bilebildigim sey, en az oldugum seydir. Ikinci fikir daha net biçimde Saussure’e hastir: Dilbilimin malzemesi, oldugu haliye, içsel anlamliliktan yoksun bir sistemdir, bir varlik degil.
Bunu bizzat Saussure’ün diliyle söylersek: Isaret eden gösteren (akustik imge) ile isaret edilen/gösterilen (kavram) arasindaki bag, tek basina bir isaret için kurulamaz; sadece, isaret edenler arasindaki farkliligin bir sistemi ile, isaret edilenler arasindaki farkliligin bir sistemi arasinda bir karsilastirma yoluyla kurulabilir. Dilin analizinde hatiri sayilir bir devrim: Artik temsille temsil etmeyle degil, mübadeleyle ilgilenilir; realiteyle iliskisinde isaretle degil, verili bir farkliliklar/ayrimlar siteminin degeriyle ilgilenilir.
Yapisalcilik genel olarak Saussure ile dogduysa, su kesfi ona borçluyuz: Bir beseri bilimin konusu daima bir bagdir iliskidir, onu kavramak istedigimiz anda parçalanir; farkliliklar ayrimlar halinde ve farkliliklarin farkliliklari hâlinde parçalanmasinin disinda bir aynilik özdeslik tasimaz