İbn Hacer'in Hocalar Bağlamında Kadın Hadisçiler

Kur’ân’in nazil oldugu dönemden itibaren erkeklerin yani sira kadinlarin da Hz. Peygamber'in mesajini ögrenme ve ögretme konusunda büyük çaba sarf ettikleri bilinen bir husustur. Basta Hz. Âise olmak üzere çok sayida kadin sahâbî, hadis rivayetine önemli katkilarda bulunmus; tarihsel süreçte kesintisiz biçimde devam eden bu gelenek özellikle Hicrî sekiz ve dokuzuncu asirlarda zirve noktasina ulasmistir. Türkler'in kurmus oldugu Memlükler Devletinin hâkimiyet yillarina rastlayan bu iki asirda kadinlarin ilmî hayattaki etkinlikleri açikça fark edilir bir boyut kazanmistir.Bu çerçevede çesitli alanlarda eser vermis olmakla birlikte özellikle Hadis ilmiyle alakali çalismalariyla ön plana çikan Memlükler döneminin büyük âlimlerinden Ibn Hacer el-Askalânî, söz konusu asirlarda çok sayida kadin muhaddisten ders okumasi bakimindan dikkat çekmektedir. Dahasi kendisinin dogrudan ya da dolayli olarak ders aldigi yedi yüz otuz civarindaki hocanin altmisa yakini kadindir. Ibn Hacer, gerek kendi ilmî hayati gerekse çagin önemli sahsiyetleri hakkinda bilgi verdigi muhtelif eserlerinde, küçük yaslardan itibaren hadis derslerine katilan, devrin önemli âlimlerinden hadis okuyup icâzet alan ve ayni zamanda birçok erkek âlime ders veren çok sayida kadin muhaddisten de söz etmektedir. Bu çalismada Ibn Hacer'in hadis okudugu kadin hocalari basta olmak üzere Hadis ilminde öne çikan diger kadin muhaddisler çesitli yönleriyle ele alinmistir. Ayrica Memlükler dönemi ilmî hayatinda kadinlarin konumu üzeride de durulmustur.