Büyük Savaşın Kara Kutusu

REKABET, SAVAS VE SAHSI DIPLOMASININ GÖLGESINDE
OSMANLI-ALMAN SILAH TICARETI
Naci Yorulmaz’in kaleme aldigi ve daha önce Ingilizcesini okudugum Büyük Savasin Kara Kutusu Kronik Kitap tarafindan Türkçeye kazandirilmis bulunuyor. Osmanli ile Almanya arasindaki iliskilerde akillarda en çok kalan kisilik Von der Goltz Pasa ve Osmanli ordusunun Rus Harbi’nden (93 Harbi) sonraki reformunda da Alman savunma sanayisinin Osmanli silah pazarindaki etkisidir. Önceleri Amerika ile yapilan yogun silah ticareti özellikle II. Abdülhamid’den sonra Almanya ile yapilan silah ticaretine dönüsmüstür. Türk atasemiliterlerinin, önceleri Almanya’da egitim gören subaylar arasindan seçilmesi ve gelen Alman askeri müsavirlerin Türk ordusunun özelliklerini çok iyi kavramasi dolayisiyla söz konusu silah ticaretin gelistigi sik dile getirilir. Aslinda bir gerçegi de unutmamak gerekir ki I. Dünya Harbi’nden evvel silah sanayisi içinde Almanya’nin ve Çekya’daki tesisler dolayisiyla Avusturya’nin da özel bir yeri vardir. Iste kitapta açiklikla gösterildigi gibi Osmanli Imparatorlugu zamanla bu ülkelerin silah firmalarinin rekabet ettigi önemli bir pazar haline gelmistir. Kitabinda bu konulari dikkatli bir sekilde ele alip inceleyen Naci Yorulmaz’in bu çalismasinin II. Abdülhamid ve sonrasi döneme ilgi duyanlar ile savunma sanayisi ve silah ticareti konularinda okuma yapmak isteyenler için de oldukça yararli olacagi kanisindayim.
Ilber Ortayli, Galatasaray Üniversitesi

Dr. Naci Yorulmaz, Osmanlica, Ingilizce ve Almanca kaynaklarin esliginde yakin tarihin daha önce ele alinmamis bir konusunu, benzersiz biçimde ele aliyor. II. Abdülhamid döneminden I. Dünya Savasi’na kadar Osmanli silah pazarinin perde arkasi, Yorulmaz’in akici üslubuyla Büyük Savasin Kara Kutusu’nda ortaya çikiyor. Kitap, Almanya-Osmanli silah ticareti örnegiyle uluslararasi silah satislarinin dis politika araci olarak nasil kullanildigini dört farkli ülkenin zengin arsiv belgeleriyle açik bir sekilde gösteriyor. Alman askeri danismanlarin, dis temsilciliklerin silah pazarinda oynadiklari etkin rolü, sahsi diplomasinin hem dis politika insa sürecindeki hem de silah satislarindaki belirleyici gücü ve silah satislarinin politik santaj malzemesi olarak nasil kullanildigi bu kitapta gün yüzüne çikiyor. Osmanli’yi Almanya ile ittifak halinde Büyük Savas’a sürükleyen çok yönlü süreci uluslararasi silah satislariyla iliskilendiren Yorulmaz bu konuda özgün bir yaklasimi da tartismaya açiyor.

Sultan II. Abdülhamid ve sonrasi dönemi çok farkli bir açidan ele alan Büyük Savasin Kara Kutusu, Osmanli-Almanya iliskilerini ça¬lisacak birçok tarihçi için önemli bir basvuru kaynagi olmanin yani sira siyasi ve askeri tarih, iktisat tarihi ve uluslararasi iliskiler tarihi alanlarina ilgi duyan herkese hitap eden öncü ve yenilikçi bir çalisma.