Devlet Aklı Ve 1915

“Resmi anlati, 1915'te olup biteni münhasiran Osmanli Imparatorlugu baglamina ait göstererek Imparatorluk ile Cumhuriyet arasinda kesin bir kopus oldugunu varsayar. Dolayisiyla 1915 ile ‘yeni bir baslangiç' olan Cumhuriyet dönemi arasinda siyasi ve hukuki bag kurulamayacagini savunur. Özellikle ulusalci perspektiften yapilan yorumlar, muasir medeniyet ile es görülen Cumhuriyet projesinin Ermeni iddialari ile ‘lekelenmesini' önlemeye çalisir.

Resmi anlatinin bir diger iddiasi ise 1915'in 1980'lerin ilk yillarinda yogunlasan ASALA saldirilarindan önce sivil ve askeri bürokrasinin gündemine gelmedigi; bu konuda devletin yeni düzenlemelere ihtiyaç duymadigidir. Böylece resmi söylem, uzun süre basariyla sürdürülen suskunluk politikasini tarihsel gerçegin yok sayilmasi için zemin olarak kullanmaya devam eder.”

Ermeni Soykirimi sadece Osmanli'nin son dönemini ve Cumhuriyet'in kurulusunu etkilemekle kalmadi, Türkiye'deki “devlet akli”nin biçimlenisinde de önemli bir rol oynadi. Tehcir trajedisi sonrasinda devlete önemli bir gündem dayatmisti. Kurbanlarin taleplerine verilecek yanittan, faillerin nasil konumlandirilacagina ve facianin nasil anlatilacagina iliskin bir dizi soruda tartismalar halen devam ediyor. Türkiye ulus-devletinin tarihsel öncülü Osmanli Imparatorlugu'dur ancak “devlet akli” Osmanli ile Cumhuriyet döneminin iliskisini vurgularken, kimizaman eski dönemlerin “sanli sayfalarini” öne çikarir, kimi zaman ise yakin dönemde yasananlari sessizlikle geçistirir ve resmi anlatiyi tabular üzerine insa eder.

Bu öylesine çok katmanli bir iliskidir ki, “devlet akli” tabulastirdigi konularda bazen de yapilanlara sahip çikan bir tavri benimser. Devlet Akli ve 1915'te Ömer Turan ve Güven Gürkan Öztan, bir yandan tehcirin dayattigi gündem sürekliligine resmi düzlemde insa edilen “Ermeni Meselesi” anlatisi ile yanit verildigini iddia ediyorlar. Diger yandan devlet akli adina konusan aktörlerin hamle repertuarlarini inceliyorlar. Devlet Akli ve 1915, Mütareke, erken Cumhuriyet, Soguk Savas dönemlerinden geçerek, günümüze aktarilan inkârda ortaklasma tavrinin titiz bir incelemesini sunuyor.