Aşık Edebiyatı Ve Taşpınarlı Halk Şairleri

Ozan-baksi gelenegi ile sekillenen ozan sanatina bagli zengin bir sözlü edebiyati bulunan Oguz Türkleri Müslüman olunca bu köklü sanattan beslenen yeni konulara yönelir. Sosyal ve kültürel hayatta görülen bu gelismeler sonucu dinî siirler söyleyen/ yazan dervis sairler ile diger konularda siirler söyleyen ozanlar ortaya çikar. Azerbaycan, Anadolu ve Rumeli sahalarindaki bu iki ayri sanat gelenegi, XVI. yüzyilda birleserek âsik edebiyatini olusturur. Âsik edebiyati temsilcileri birincil sözlü kültür çaginda yalnizca sözlü kültürden beslenirken, matbaa ve teknolojiyle tanisilan ikincil sözlü kültür çaginda da hem yazili kültürle hem de sözlü kültürle iç içe olur.

Oguz Türklerinin yasadigi genis bir cografyada bu edebiyatin temsilcilerine geçmisten günümüze kadar degisik adlar verildigi görülür. Türkiye’de, sözlü kültür geleneklerine bagli olarak sanatini icra eden ozanlar,âsiklar, dervis sairler ile bu sairlerin yolunda gelenekli siir yazan kisiler günümüzde genellikle halk sairi terimi altinda toplanir.

Elinizdeki kitapta, âsik edebiyatinin kökenleri, olusumu ve gelisimi, yüzyillara göre âsik edebiyati, âsik edebiyati gelenekleri ve temsilcileri üzerine yapilan çalismalar, Yozgat ve yöresinde halk sairligi gelenekleri anlatilmakta; âsik edebiyati nazim biçimleri ve nazim türleri, halk sairlerinin geçirdikleri asamalar ve halk sairlerine özgü gelenekler incelenmektedir. Sözlü edebiyat kaynakli nazim biçimlerinden mani, kosma, semaî, destan ile yazili edebiyat kaynakli nazim biçimlerinden divanî, semaî, kalenderî, satranç, vezn-i aher, mesnevî hakkinda bilgiler ve örnekler nazim biçimleri basligi altinda verilmektedir. Nazim sekillerine bagli olarak olusturulan güzelleme, taslama, yigitleme, agitlama, ögütleme, hikmetleme, âsikname gibi nazim türleri de örneklerle açiklanmaktadir. Örneklerin Taspinarli halk sairlerinden seçilmesinde, Taspinar’in âsiklar yatagi olarak adlandirilmasinin payi büyüktür. Ünü Türkiye sinirlarini asanlarla birlikte ilk kez bu kitapta bilim dünyasina sunulan Taspinarli halk sairleri de bulunmaktadir. Bu sanatçilarin özgeçmisleri ile siirlerinden örneklere yer verilmesi de kitabin önemini arttirmaktadir.

Âsik edebiyati ve âsiklik geleneklerinin ana çizgileriyle ele alindigi bu kitaptaki konular, yeni bir bakis açisiyla degerlendirilmeye çalisilmaktadir. Kitap, halk bilimi alaninda uzmanlasanlarla, üniversitelerin Türk Dili ve Edebiyati Bölümü ögrencileri öncelikli olmak üzere, âsik edebiyatina ilgi duyan herkesin beklentilerine genel hatlariyla karsilik vermeyi amaçlamaktadir. Akademik bir kaygi tasimakla birlikte,üniversite ögrencilerinin âsik edebiyati derslerindeki gereksinimlerini karsilama düsüncesi de belirgindir.