Yahudilik Ve Dini Çoğulculuk

Yahudiligin erken dönemlerinde siddeti yogun olan “biz ve digerleri” ayrimi 19. yüzyilda Aydinlanma hareketinin Yahudilere de siçramasindan sonra hafiflemistir. Dünyaya entegre olma kurtulusa bir yol olarak düsünülmüstür. Bu yeni kurtulus yolu seküler Yahudiligin umudu olmustur. Fakat 18. yüzyilda ortaya çikan bu seküler söylem iki zit formülasyona yol açti. Biri, baskalarinin arasinda erime arzusu ve tarihin agir kamburundan kurtulma; digeri, bir ulus ve cografya altinda birlesme. 19. Yüzyilin sonlarindan itibaren bunlardan ikincisi egemen olmaya baslamis ve bu süreç bir devletin kurulusuyla neticelenmistir.