Esir Bir İngiliz Doktorun Kutülamare Anıları

Ingiliz ordusunun 1914’te Basra’yi isgaliyle Osmanli topraklarina baslattigi harekât, 1915’te Tümgeneral Charles V. F. Townshend komutasindaki 6. Hint Tümeni’nin Bagdat’a ilerleyisiyle devam eder. Ayni dönemde bu tümene bagli 48. Savas Istihkâm Taburu’nun doktoru olarak görev yapan William C. Spackman, içinde yer aldigi Mezopotamya harekâtini, Ingiliz ordusunun Kûtülamare’de Halil Pasa tarafindan kusatildigi ve teslim alindigi 29 Haziran 1916 tarihine kadar gün gün kaydeder. Bu tarihten sonra, Osmanli ordusuna esir düsen hasta ve yarali esirlere bakmakla görevli bir savas esiri olarak Bagdat ve Musul’da bir yil geçirir. Görevi nedeniyle dolasim serbestligine sahip oldugu için bölgedeki yasami ve yerli halki detayli bir sekilde gözlemleme firsati bulur. Bir seyyah gibi yaklasarak, gördügü yeni yerleri ve insanlari renkli bir üslupla kâgida geçirir. Notlarinda, savasin sonlarina dogru gönderildigi Anadolu’daki Kedos (Gediz) esir kampindan Ingiltere’ye dönüsüne kadar yasadiklarini da anlatir. Dr. Spackman’in bu süreçte tuttugu günlüklerden ve notlardan yola çikarak yillar sonra bir araya getirdigi anilariyla, savasin korkunçluguna ve trajedilerine ragmen yer yer nükteli bir dille okuyucuya savasin farkli bir yüzünü anlatiyor. Kûtülamare ile ilgili resmi askeri kayitlarin disinda, cephe gerisinde yasananlarin ele alindigi az sayidaki eserden biri olan Esir Bir Ingiliz Doktorun Kûtülamare Anilari, bu özelligiyle de Büyük Savas’in az bilinen yönlerine isik tutuyor.