Siyasi Doktrinler Tarihi Eski Çağ'dan Zamanımıza Kadar

Italyan siyasî düsünce gelenegi içinde kendine özgü bir yeri olan Gaetano Mosca (1858-1941), ilk kez 1932 yilinda yayimlanan Siyasi Doktrinler Tarihi’nde siyasal teori ve ideolojileri siyasal kurumlarla birlikte ele aliyor. Siyaset sosyolojisinde iyi bilinen “siyasal sinif kurami”nin kurucusu olan Mosca, bütün siyasal toplumlarin belli bir azinlik tarafindan yönetildigini, bu azinlikla yönetilenler arasinda her zaman bir denge oldugunu savunmustu. Bu görüsleriyle muhafazakâr akim içinde degerlendirilen Mosca, elestirel bakis açisi ve çözümleyici yöntemiyle dikkatleri üzerinde toplamisti. Mosca bir klasik olarak kabul edilen bu eserinde “tarihsel yöntem” adini verdigi yöntemi uyguluyor. Liberal demokrasinin yarattigi hayal kirikliklarina dikkat çeken ve popülizmlerin yikiciligini elestiren yazar, Marksist sosyalizme de daha o tarihte karsi çikmaktan geri durmuyor. Mosca’yi okurken ilk çagdan XX. yüzyilin ilk çeyregine kadar süren entelektüel bir yolculuga çikiyoruz, Avrupa siyasetini belirleyen ideolojilerin tarihsel ve felsefi kökenleri üstüne düsünme firsati yakaliyoruz. Eseri Fransizcaya aktaran sosyolog Gaston Bouthoul’un yazdigi ek bölüm ise 1950’lere kadar gelen süreçte yasanan tarihsel ve ideolojik gelismeleri ele aliyor ve Mosca’nin biraktigi yerden ayni bakis açisiyla yeniden degerlendiriyor.

Cengiz Çagla