Dünya Tarihinde Kültürler Arası Ticaret

Insanlik tarihiyle yasit kültürler arasi ticaret, en basit mübadele biçimlerinden Batili ülkelerin Dogu?da kurdugu sömürge imparatorluklarina kadar çok farkli biçimlerde tezahür etmistir. Philip D. Curtin, bu mübadelenin serüvenini, tarim devrimiyle tarih sahnesine çikip sanayi devrimine kadar varliklarini sürdüren ticaret diasporalari temelinde inceliyor. Bati?nin cografi kesiflerle birlikte Dogu ticaretinde mutlak hâkim oldugu yargisini da sorgulayan Curtin, 1740?lara kadar bölge ticaretinde Asyalilarin daha etkin oldugunu, Avrupali sirketlerin XVIII. yüzyilin ikinci yarisindan itibaren üstünlügü ele geçirdigini belirtiyor. Ticaret maksadiyla yabanci bir topluma yerlesen diaspora tüccarlari iki kültür arasinda yalnizca ticaret aracilari olmakla kalmamis, kültürler arasi etkilesimin de öncüleri olmuslardir. Curtin bu topluluklari, Asur ticaret diasporalarindan Maya medeniyetine, Yeni Culfa?daki Ermeni tüccarlardan Ipek Yolu?na ve Kuzey Amerikan kürk ticaretinden Dogu denizlerinde ticaret yapan imtiyazli Avrupa sirketlerine kadar genis bir düzlemde etraflica inceliyor. Tüccar sinifinin farkli kültürlerde nasil algilandigi, dinlerin yayilmasinda ticaretin etkisi, ticaretin aracilari ve lingua francalari kitapta kendine yer buluyor. Curtin, pratik uygulamalarin yani sira ticaretin modellerini ve medeniyet düzlemindeki karsiliklarini da tespit etmeye çalisiyor. Hatiri sayilir miktarda haritayla desteklenen kitap, dünya çapindaki bu uzun serüvenin layikiyla anlasilmasina önemli bir katki sagliyor.