Osmanlı Vergi Sisteminde Öşür

Tüm dinamikleri ile kendi içinde örgütlenmis bir yapiya sahip devlet olgusu kendi varligini sürdürebilmek için toplumsal fayda ilkesiyle vatandaslarina bir takim görevler ve sorumluluklar yüklemistir. Akipek?e göre devlet; muayyen bir ülkede hayatini sürdüren ve bir otoriteye bagli olarak örgütlenmis insan toplulugunun olusturdugu sürekli, hukukla sahsiyet bulan bir varliktir. Burada insanlarin bir araya gelerek üst otorite egemenliginde yasamasindan bahsederek ayni zamanda üst otoritenin ortaya koyacagi kurallari da kabul etmis olmalarindan bahsedebiliriz. Devlet kendi hukuku içinde devamlilik amaci gütmektedir. Bu yüzden devlet ile vatandas her zaman bir etkilesim içindedir.Yukarida da bahsedildigi gibi devletler vatandaslarina üst otorite olarak bir takim sorumluluklar yüklemistir. Vergiler de bireyin devlete karsi sorumluluklari arasinda ayri bir öneme sahiptir. Çünkü vergiler devletlerin önemli gelir kaynaklaridir. Ki bu kaynak onun sürekliligi için vazgeçilmezdir. Yasanilan çaga göre vergileri toplayan devletler ve vergilerin türleri sürekli bir degisim gösterse de temel mantik her zaman vatandasin devlete maddi veya nakdi degerde bir seyler vermesi üzerinedir. Bu çalismada da tüm devletleri ve onlarin vatandaslarindan elde ettigi gelirleri incelemek yerine çalisma alanimizi daraltmak ve daha spesifik verilere ulasmak amaciyla “Osmanli devleti vergi sisteminde ösür” konusu üzerinde duracagiz.Devletlerin kendi varligini sürdürebilmeleri ve kendisini olusturan vatandaslarinin beklentilerini karsilamasi için vergiler oldukça önem arz etmektedir. Genel olarak verimli topraklar üzerinde olan devletler vatandaslarinin topraktan elde ettigi gelirler üzerinden pay almakta ve aldigi bu payi belli bir orana sabitlemektedir. Böylece devletler toprak üzerinden elde ettigi gelirleri kisinin kazanci oraninda alarak vergide adaletli davranmayi da ihmal etmemislerdir. Osmanli devleti yöneticileri ve halkinin büyük bir çogunlugunun Müslüman olmasi nedeni ile Müslüman vatandaslarina seri kurallari uygulamistir. Osmanli devletinin hem üç kitaya yayilmis hem de çok genis verimli topraklari bünyesinde barindirmasindan dolayi Müslümanlardan seri vergiler kapsaminda vergiler almistir. Bu çalismada Osmanli vergi sisteminde vazgeçilmez derecede önem arz eden ösür vergisini detayli bir sekilde incelemeye çalisacagiz.Devletlerin varliklarini sürdürebilmeleri için halklarina bir takim sorumluluklar yüklediklerini pek ala görebiliriz. Sorumluluklar içerisinde vergi kavrami süphe yok ki ayri bir öneme sahiptir. Vergi sistemleri ayni zamanda devletlerin sürekliligi ve kaliciligi üzerine önemli ipuçlari verir. Asirlardir güçlü bir devlet olarak varligini sürdüren Osmanli devleti hangi vergi sistemi ile bu kadar güçlü ve yikilmasi iki yüz yil süren bir devlet haline geldi? Pek çok arastirmalarda Osmanli devletinin gücünün zirai ürünler üzerinde uyguladigi vergi sistemine baglandigi görülmektedir. Biz de bu çalismada halkinin büyük bir çogunlugunun Müslüman oldugu Osmanli devletinde Osmanli vergi sisteminde ösür üzerinde duracagiz.