Nakşiliğin Osmanlı Topraklarına Gelişi Molla Abdullah İlahi

Naksbendîligin Anadoluya gelisi, tarihi itibariyla Kübreviyye, Sühreverdiyye ve Mevleviyye gibi bazi tarikatlardan sonra olsa da varligini günümüze kadar sürdürebilmesi ve temsilcileri vasitasiyla bugün Avrupa basta olmak üzere birçok kitada Islamlasma sürecine önemli katkisi olmasi açisindan dikkat çekicidir. Haddizatinda gerek Ankara savasi sirasinda Timur ordulari içinde yer alan, gerekse Istanbul’un fethine katilan Naksbendî dervislerin Anadolu’ya geldikleri ve az da olsa bu tarikati tanittiklari kaynaklarda belirtilmektedir. Ancak Naksîligin Osmanli cografyasinda etkin bir sekilde yerlesmesini saglayan isim Molla Abdullah Ilâhî olmustur. Bu kitapta öncelikle Abdullah Ilâhî’nin yasadigi zaman dilimde Anadolu’daki tasavvufî hayat ve tarikat yapisi hakkinda bilgi verilerek Naksîligin Anadolu’ya gelisinin nasil gerçeklestigi gösterilmis; sonrasinda Abdullah Ilâhî’nin hayati, halifeleri, eserleri ve temsil ettigi Ahrâriyye kolunun Anadolu’da nasil yayildigi anlatilarak seyhin, tasavvufî egitimin temel unsurlari ve Vâridât serhi çerçevesinde tartismali konulari nasil isledigi izah edilmistir. Eserlerindeki tasavvufî kavram ve konulara yer verilmesinin yani sira son bölümde Türkçe kaleme aldigi Meslekü’t-tâlibîn, Zâdü’l-müstâkîn ve Usûl-i Vusûl-i Ilâhiyye adli kitaplarinin tahkiki gerçeklestirilmistir. Konular islenirken çalismanin amaci dogrultusunda aslî kaynaklara müracaat edilmis ve özellikle seyhin tüm eserleri dikkate alinarak risâlelerinden yapilan genis alintilarla tasavvufî bakisi bizatihi onun diliyle gösterilmeye çalisilmistir.