Toksikoloji Ve Terapötik İlaç İzleminde Hatalı Sonuçların Değerlendirilmesi

Terapötik ilaç izlemi ve kötüye kullanilan madde analizleri hasta güvenligi ve yönetimine ciddi etkileri olan önemli laboratuvar testleridir. Hekimler doz ayarlamasi ve de önemli ilaç-ilaç etkilesimlerini yorumlamak için bir ilacin serum veya tam kan seviyesine güvenirler. Numunedeki interferan maddelerin neden oldugu yanlis yüksek ve yanlis düsük ilaç konsantrasyonlari hasta güvenligi açisindan ciddi sikintilara neden olur. Interferanslar yalanci pozitif veya yalanci negatif olabilir. Terapötik ilaç konsantrasyonu beklenmedik bir sekilde yüksek ise klinisyen genellikle testin geçerligini sorgular. Negatif interferanslar daha ciddi klinik sonuçlar dogurabilir. Pozitif interferanslarla karsilastirildiginda negatif interferanslar daha nadir görülür. Numunede interferan madde varligindan dolayi klinisyen ilaç konsantrasyonunun yalanci düsüklügünün farkina varamadan kolayca ilaç dozunu artirabilir. Literatürde negatif interferanslardan kaynaklanan düsük digoksin konsantrasyonuna bagli olarak hastalara digoksin dozunun artirilarak verilmesi sebebiyle olusan ciddi digoksin toksisitesine ait vardir (Bölüm 12’ye bakiniz). Immün yöntemleri ile yapilan kötüye kullanilan madde testleri interferanslara bagimlidir. Efedrin ve psödoefedrin içeren pek çok tezgah üstü soguk alginligi ve öksürük ilaci bu immün yöntemlerde kullanilan çapraz reaktivitesi olan antikorlardan dolayi yanlis pozitif amfetamin immün yöntem test sonuçlarina neden olabilir. Literatürde çogu tezgah üstü soguk alginligi ilacinin içinde yaygin olarak kullanilan bir bilesen olan dekstrometorfan varligindan dolayi yanlis pozitif fensiklidin test sonuçlari tespit edilmistir. Bu yanlis pozitif sonuçlar isyeri madde testlerinde bir sorun olusturmaz çünkü pozitif immün yöntem test sonuçlari her zaman en yaygin kullanilan kütle spektrometresiyle kombine gaz kromatografisi (GC-MS) olmak üzere kromatografik yöntemlerle dogrulanir. Ancak GC-MS dogrulamasi mevcut olmayan tibbi madde testleri için, aslinda hasta madde x kötüye kullanicisi olmamasina ragmen klinisyen yanlis pozitif sonuçlara dayanarak kötüye kullanim açisindan hastayi yanlislikla suçlayabilir. Bu hekim-hasta arasindaki güven iliskisini zedeleyebilir ve hastanin zihinsel olarak aci çekmesine sebep olabilir. Enzimatik alkol yöntemleri ile elde edilen yalanci pozitif kan sonuçlari da benzerdir. Nefes analizörü ile tespit edilen yalanci pozitif kan alkol seviyesi ciddi yasal sonuçlara sebep olabilir çünkü sürücü yanlislikla alkol etkisi altinda araç kullanmaktan suçlu bulunabilir (bu konudaki detayli tartisma için 7. Bölüm’e bakiniz). Bu kitap terapötik ilaç izlemi ve kötüye kullanilan madde testlerindeki hatalarla ve bu hatalarin çözümlenmesi ve uyumsuz numunelerin tanimlanmasi ile ilgili laboratuvar uzmanlari ve klinisyenler için kapsamli bir rehber saglamaktadir. Hatasiz laboratuar sonuçlari hasta güvenligi için önemlidir. Bitkisel ilaçlarin genel popülasyon tarafindan yaygin bir sekilde kullanilmasi sebebiyle ilaç-bitki etkilesimleri tartisildi. Örnek olarak warfarinin farmakokinetik ve farmakodinamik olarak birçok ilaç- la etkistigi biliniyor; 9. Bölüm’de çogu klinik olarak önemli warfarin bitkisel destekleyici madde etkilesimi tartisildi. 16. Bölüm terapötik ilaç izleminde interferan maddenin varligindan dolayi degil klinik olarak önemli ilaç-bitki etkilesimlerinden dolayi olan belirgin hatali sonuçlarin oldugu diger önemli ilaç-bitki etkilesimlerine ayrilmistir. Klinik laboratuvar testleri bazi bitkisel tamamlayicilarin kullanimindan kaynaklanan zehirlenme ve toksisitelerin tanisinda da faydalidir (Bölüm 10). Bu kitabin düzenli olarak terapötik ilaç izlemi ve kötüye kullanilan madde testlerindeki hatali sonuçlarla ugrasan laboratuvar uzmanlari ve klinisyenler için pratik bir rehber olmasi amaçlandi. Bu kitabin böyle hata kaynaklarinin daha çok farkinda olunmasi ve mümkün oldugunca bu sekildeki hatalari ortadan kaldirmak için onlari güçlendirmesini umut ediyorum. Projeye çalisirkenki destekleri için Texas-Houston Tip