Ortadoğu'da Su Sorunu İsrail'in Su İhtiyacının Temel Dinamikleri

Günümüzde, temel insan haklarinin gerçeklestirilebilmesi için suyun gerekliligi artik tartisilmamakta olup; “yasama hakki”, “saglik hakki” ve “yasama standardina sahip olma hakki” gibi temel haklarin su kaynaklarina erisim olmadan gerçeklestirilemeyecegi genel kabul görmektedir. Ancak, uluslararasi anlas-malar ve kararnamelerde su hala bir insan hakki olarak tanimlanmamistir. Su kullanimi konusun siyasi ve iktisadi çikarlardan tamamen arindirilmis da degildir ve ortaklasa kullanim konusunda ciddi sorunlar ya-sanmaktadir. Orta dogu, su konusundaki hassasiyetin en yogun oldugu bölge olup, Israil bölgedeki su hassasiyetinin en yüksek oldugu ülkedir. Bu hassasiyet sonucundadir ki; Israil’in su konusundaki tavri Ortadogu cografyasinda en önemli belirleyicidir. Israil Tarim Bakanligi eski bürokratlarindan Meir Ben-Meir, su nedeniyle yükselen tansiyonun muhtemel sonucunu söyle ifade etmistir: "Su, saatli bir bombadir ve bölge halklari su kitligi sorunu için ortak bir çözümü görüsmeye yanasmazlarsa, savas kaçinilmazdir." Su rahatlikla söylenebilir ki; Israil’de su kaynaklarina yüklenen anlam ekonomik olmaktan çikarak; ideolojik ve güvenlik boyutlarinda degerlendirilmektedir. Bu geçiste Siyonizm’in tarima yükledigi önem su kaynaklarina hayati deger kazandirmis bu ise suyu ulusal güvenlik meselesi haline getirmistir. Günümüzde de, su planlamasi ve dagitimi konusunda asker-tarim sektörü isbirligi belirleyici görünmektedir.Israil politikasinda radikal milliyetçi unsurlarin etkinligi, yürütülen su politikalarinda da kendini gös-termektedir. Israil halkinin tarim sektörüne ve kendi kendine yetme politikasina verdigi önem, radikal unsurlarin isgal altindaki Filistin topraklarindaki sert tutumuna önemli dayanak olusturmaktadir. Orta dogu’da yasanan su kitliginin yeni bir savasa zemin hazirlamamasi için önerilecek en dogru çözüm kuskusuz, ilgili ülkelerin bir araya gelerek kit kaynaklarin insanca bir temelde ortak paylasima sokulmasidir. Aksi taktirde su temelli çikacak her savas sonu gelmeyen süreçlerin de temelini olusturacaktir.