Sekiz Türk Boyu Üzerine Bazı Gözlemler

Ilkbahar gelince tanis boylar belli yerlerde kiz alip vermek ya da at çekmek için toplanir. Devlet kur(a)mayan bu boylar sair zamanlarda yalnizdir ve iyeliklerindeki sulaklarla otlaklarda hayvan otlatirlar. Ama bu yasam tarzi göründügü kadar basit degildir. Sulaklara ya da otlaklara yabancilar ya da düsman boylar saldirabilir. Taraflar pusatli gezdiklerinden de hemen çatisma baslar. Maveraünnehir kösklerinde yerlesik hanlar, tutmus olduklari Karluk kolcularla bu türden çatismalari önlemeye çalisir.
Ancak 9. yüzyildan itibaren tablo degisir. Türk halki Tengri’sini birakip Müslüman olur, Maveraünnehir’de Arap seyhler türer. Buhara bir seyhler kenti olur. Iste bu degisimin yasandigi dönemde Türk halki iki büyük esere damgasini vurur: Yusuf Has Hacip’in Kutadgu Bilik’i ile Kasgarli Mahmut’un Divanü Lügati’t-Türk’ü. Ne var ki her iki bilgin de eserlerini yurtlarinda degil Bagdat’ta bitirmislerdir.
Sekiz Türk Boyu Üzerine Gözlemler, iste bu degisim dolu döneme yönelik çalismalardan olusuyor. Orta Asya bozkirlarindan Anadolu’nun bati kiyilarina dek uzanan bir cografyada, bu degisim döneminin önüne kattigi boylarin izini sürüyor, nadir ipuçlarini bir araya getirerek, dönemin siliklesmis tablosuna kimi ayrintilari geri getirmeyi deniyor…