İmparatorluklar Arası Türkler 1856 1914

“Imparatorluklar Arasi Türkler, Rusça, Osmanlica, Tatarca ve Azerice arsivlerden, süreli yayinlardan, anilardan ve diger belgelerden derlenmis çok zengin bir bilgi külliyati sunuyor…

Bunun sonucu olarak, Meyer’in anlatisi birçok boslugu doldurdugu gibi, Osmanli sonu/Romanovlar sonu dönemi hakkindaki, bu çagda hem kendi kimliklerini hem de daha genis Türki kimlikleri sekillendiren Türkler hakkindaki giderek genisleyen literatüre çok güzel bir katki yapiyor.”

Middle East Studies

Osmanli Imparatorlugu’nun son döneminde, 19. yüzyil sonu ile 20. yüzyil basinda, özellikle de Ittihat ve Terakki Istanbul’unda siyasi ve kültürel yasamin önemli çekim merkezlerinden biri Pan-Türkçüler ve Türk Yurdu dergisi çevresiydi. Imparatorluklar Arasi Türkler. Osmanli-Rus Sinir Boylarinda Müslüman Kimligi Pazarlama Stratejisi (1856-1914) bu çevrenin hikâyesini, imparatorluklar arasi daha genis bir baglama oturtarak anlatiyor. James H. Meyer, Türk milliyetçiliginin de kuruculari arasinda sayilan Yusuf Akçura, Ismail Gasprinskiy ve Ahmet Agaoglu’nun Çarlik Rusyasi ve Osmanli Imparatorlugu’ndaki dünyalarini mercek altina alirken, esmerkezli üç çevreye odaklaniyor: En içerideki çemberde Türk Yurdu var; bir sonraki daha genis çemberde, Rusya tasrasinda egitim reformu için idareyle oldugu kadar kendi cemaatleri içinde de mücadele veren “usul-i cedid” taraftarlari yer aliyor; en genis üçüncü çember ise, “imparatorluklar arasi Müslümanlar”dan, yani imparatorluklar arasinda gidip gelen, kâh birinde kâh digerinde yasayan tüccarlar, hacilar, mülteciler ve sayisiz Müslümandan olusuyor.

James H. Meyer, Akçura ve arkadaslarinin bu imparatorluklar arasi cemaatin de ayrilmaz bir parçasi olduklarini savunurken, arsivlerden kisisel mektuplara kadar genis bir belge yelpazesinden yararlaniyor.