Kapitali Okumak

Kapital’i Okumak, yayinlandigi yil olan 1965’ten bugüne, hâkim Marx ve Kapital okumalarinda önemli bir yarik olusturmus ve egemen Hegelci-tarihselci okumadan bir kopusu mümkün kilmistir. Louis Althusser’in ögrencileriyle birlikte 1964-65 yillarinda École Normale Supérieure’de hazirlayip gerçeklestirdigi bu seminerler, sonrasinda kitaplastirilmistir. Hümanizmin özne kategorisine derinden elestiriler getiren ve Marx’in yapitlarinin, bütün insan bilimleri sahasina genisletilebilecek bilimsel bir yöntem sundugu iddiasindaki bu eser, bunu yaparken kendini Hegelci Marksizmden ayirarak Spinozaci, Freudcu ve Lacanci kategorileri kullanima sokar. Kitabin hazirlandigi yillarda gerçeklestirilen Canguilhem, Lévi-Strauss, Lacan’in seminerlerinin, o zamanin Fransa’sindaki düsünsel iklimi sekillendirdigi asikârdir. Kitabin yazarlari kendilerini yapisalci terminolojiden ayirmak isteseler de, eserin problematigini yer yer yapisalcilikla benzer sorunlarin olusturdugu iddia edilebilir. Lukács, Gramsci ve Frankfurt Okulu’nda maddilesmis Hegelci Marksizm hattina karsilik, anti-hümanist ve tarihselcilik-karsiti Marksizm hattinin kurucu metinlerinden biri olan bu kitabin 20. Yüzyil Marksist teorisi için keskin bir belirleyiciligi vardir. Kapital’i Okumak’i bugün okumak, Marksizm okumalarinda süregelen tartismalari anlamak ve kaynaklarina inebilmek açisindan yadsinamaz tarihsel bir öneme sahiptir.

Mehmet Fahrettin Biçici

Demek ki, Kapital’in felsefi olarak okunmasi masum bir okumanin tamamen tersidir. Bu suçlu bir okumadir, ama suçunu itiraf ederken kendi günahini bagislamaz. Tersine, kendi günahini “iyi günah” olarak üstlenir ve bu günahin zorunlulugunu kanitlayarak savunur. Dolayisiyla, okuma olarak kendini aklayan istisnai bir okumadir ve her suçlu okumaya, yüzündeki masumiyet maskesini düsüren soruyu, masumiyetinin o basit sorusunu sorarak bunu yapar:

Okumak nedir?

-Louis Althusser-