Güvercinim Harput'ta Kaldı

Ermeni tasra edebiyatinin önde gelen temsilcilerinden olan Hampartzum Gelenyan (Hamasdeg), 1895 yilinda Harput'un güneyinde Ermeni ve Türklerin birlikte yasadigi Perçenç köyünde dogdu. Köyündeki ve Elazig'daki Ermeni okullarindan yetisti. Iki yil ögretmenlik yaptiktan sonra, 1913'te Amerika'ya göçtü. Eserlerini de dogup büyüdügü topraklarin tümüyle uzagindaki bu kitada verdi. Insancilligin hep ön planda oldugu öykülerinde hazin temalari felsefi bir yaklasim, sade bir dil, akici bir anlatimla isledi.

Hamasdeg'in edebiyatinda, hasretini bir ömür çektigi Perçenç köyü dünyanin merkezine dönüstü. Ancak köyünün yerel yasaminin anlaticisi olmakla yetinmedi. Ermeni köylüsünün kaderinde, yasamin disina itilenlerin, toplumdan, hatta dogadan kovulanlarin, kisacasi bütün insanligin izini sürdü. Bu nedenle köklerinin kilometrelerce ötesinde de genis bir begeni buldu.

Hamasdeg, Ermenice edebiyatta Hirimyan Hayrig ve Sirvantsdyants ile baslayan, Tilgadintsi, Zartaryan, Mintzuri ve günümüzde de Migirdiç Margosyan ile devam eden tasra edebiyati geleneginin ara ve özel bir halkasidir. Onu digerlerinden farkli kilan en önemli özellik, memleketinden uzakta, Amerika’da verdigi eserlerle, neredeyse tümüyle yok olmus bir hayati olanca canliligiyla aktarmasidir.

Bu uzakliga ragmen Harput yöresinin insanini, daima belli sablonlar içine hapsedilen Anadolu köy gerçekligini en çiplak hakikiligiyle ele alan, silinip gitmis yasantilarin sevinç, üzüntü ve heyecanlarini ete kemige büründüren Hamasdeg, üzerinde yasadigimiz topraklarin ruhunu daha iyi kavramamizi sagliyor.