Camiul İcareteyn

Câmiu’l-icâreteyn Bilim ve Sanat Vakfi’nin fetva mecmualari nesir atölyesinin dördüncü kitabi olarak okuyucularla bulusuyor. Bu mecmua az sayida fetva hariç seyhülislam fetvalarindan yapilan bir derleme olup derlemeye son halini, 19. yüzyilin ilk yarisinda henüz kadilik yaptigi dönemde Seyhülislam Mesrebzâde Mehmed Arif Efendi (1275/1858) vermistir.

Mecmuada icâreteyn, mukâtaa ve tapu ile ilgili yürürlükte olan fetvalar yer almaktadir. Bunlarin birlestikleri ortak nokta üçünün de bir tür icâreteyn yani çift bedelli kira akdi olmasidir. Yani üçünde de icâre-i muaccele denilen pesin bir kira bedelinin yani sira icâre-i müeccele denilen ve belli periyotlarla düzenli tahsil edilen bir kira bedeli daha vardir. Icâreteyn daha ziyade vakif binalarin kiraya verilme usulü iken mukâtaa vakif arsalarin kiraya verilme usulüdür. Tapu ise mîrî arazinin çiftçilere kiralanma usulü olup geliri vakiflara tahsis edilen araziler de çiftçilere bu usulle kiralanmaktaydi. Her üç konunun da Osmanli hukuku çalisanlarin yani sira farkli alanlarda çalisan tarihçiler için de önem arz ettigi, izahtan varestedir.