Cumhuriyet'in Çinli Misafirleri

“Dogunun iki hasta adami” olarak nitelendirilen Çin ve Türkiye, birbirlerine birçok açidan büyük benzerlik gösterir. Modernlesme hem Çin’in hem Türkiye’nin son iki yüzyilina damgasini vurmus en temel meselelerden biridir. “Hasta adam”liktan ilk çikan, Türkiye olmustur. Büyük bir basariyla sonuçlanan Kurtulus Savasi, Cumhuriyet’in ilani ve reformlar Çinli entelektüelleri ve yöneticileri umutlandirmistir. Çin entelijansiyasi, modernlesme konusunda dünyada farkli örnekleri inceledikten sonra aralarindaki benzerlikler sebebiyle Türkiye örneginin kendileri için en uygunu olduguna karar vermistir. Çin’in yönetici elitleri, Türkiye’nin basarisini kendi ülkelerinde tekrarlayabilmek için yüzlerini Türkiye’ye çevirmislerdir. Bu basariyi yerinde görmek isteyen birçok Çinli, Türkiye’yi ziyaret etmis ve gördüklerini, duyduklarini ve düsüncelerini kayit altina almistir. Çok az bilinmesine ragmen Çin modernlesmesinde Türkiye’nin önemli bir rolü olmustur.

Giray Fidan’in hazirladigi Cumhuriyet’in Çinli Misafirleri, Çin’in önemli entelektüel, siyasetçi, diplomat ve reformculari arasinda yer alan Hu Hanmin, Hu Shiqing, Alfred Sze ve He Yaozu, Marksist teorisyenlerinden Cai Hesen gibi isimlerin kaleme aldiklari kitapçiklar, makaleler ve gazete yazilarini içeriyor. Osmanli ve Cumhuriyet Arsivleri’nden yararlanarak derlenen belgeler ile Çin arsivleri, gazeteleri ve seyahat yazilarindan Çinceden çevrilen metinler, siyasi, toplumsal ve kültürel yapilarin, gündelik yasamin, nasil algilandigina dair gözlemlere yer verirken iki ülkenin ortak tarihinde bilinmeyen bir sayfayi da aralamis oluyor.