Sınırdaki Casus Osmanlı Topraklarında Bir Rus Ajanı Kafkasyalı Mehdi Kulu Şirvani

BAGDAT’TAN PAYITAHTA
KAFKASYALI BIR CASUS

Mehdi Kulu Sirvanî Tarih arastirmalarinda bugüne kadar ismine rastlanmamis, kitaplarda yer edinememis Kafkas kökenli bir Rus vatandasi... Böyle bir arastirmaya konu olmasi hem bir hakikatin hem de bir tesadüfün eseri. Hakikat; tarihin artik sadece devletlerden veya o devletlerin dümeninde oturanlardan ibaret olmayisi. Tesadüf; Osmanli Arsivi’nde Sivas anahtar kelimesiyle yapilan taramalar sirasinda karsilasilan bir vesikanin eseri. Bahse konu vesika, Bagdat’ta yasayan Mehdi Kulu adinda birisinin I. Dünya Savasi’nin devam ettigi hengamede Rus casusu oldugu gerekçesiyle Sivas’a sürgün edildigini haber veriyordu. Genisletilen taramalar neticesinde gün yüzüne çikarilan diger vesikalar ise sürgüne zemin hazirlayan daha nice faaliyetlerini
Mehdî Kulu Sirvanî kimdi? Neden ve ne zaman Bagdat’a gidip yerlesmisti? Osmanli karar alicilarini Sivas’in soguguna tahammül edemeyip ölecek olursa memleket bir hainin vücudundan kurtulur dedirtecek denli bir nefreti nasil üzerine çekmisti? Imparatorluklarin temelinden çatirdamaya basladigi, sinirlarin süratle degistigi ve güç dengelerinin alabora oldugu bir devirde sürgün edilmeyi gerektirir ne gibi casusluk faaliyetleri yürütmüstü? Osmanli-Rus iliskilerinin alabildigine gergin oldugu ve taraflarin birbirine üstünlük kurma gayretinin tavan yaptigi bir dönemeçte Mehdi Kulu’na nasil bir rol biçilmisti ve o, rolünü tarihin sahnesinde kusursuz sergileyebilmis miydi? Sorular uzun, ömür kisa Sahi, 19. yüzyilda Sirvan’da baslayan bir yasam 20. yüzyilda payitahta nasil uzanmis, nerede ve ne zaman sonlanmisti?
Osmanli istihbarat tarihine kazandirdigi önemli çalismalariyla taninan Doç. Dr. Ahmet Yüksel, elinizdeki eserde, Mehdi Kulu’nun Kazimiye’den Necef’e, Samara’dan Urfa’ya ve Kayseri’den Istanbul’a uzanan takibi zor hayatini inceleyerek bu ve benzeri sorulara cevap ariyor. Bu sirada dönemin nabzini tutmayi ihmal etmedigi gibi Mehdi Kulu etrafinda gelisen olaylarin, Osmanli makamlariyla Rusya’nin diplomatik temsilcileri arasinda emperyal seviyede yasanan gerilimin bir numunesi oldugunu ortaya koyuyor.
Gizli Teskilatlar Serisi’nin yeni kitabi Sinirdaki Casus: Osmanli Topraklarinda Bir Rus Ajani Kafkasyali Mehdi Kulu Sirvani, okuyucuyu bir casusun pesinden tansiyonu yüksek sinirlar arasinda gezdirerek literatüre ciddi bir katki sagliyor.