Fakihler Ve Sofuların Kavgası 17. Yüzyılda Kadızadeliler Ve Sivasiler

Osmanli Imparatorlugu’nun 17. yüzyildaki fikir ve zihniyet dünyasini resmeden bir kitap… Ulemâ içi tartismalar ve kutuplasmalarin, sadece dinle ilgili degil, devlet ve toplum hayati ile ilgili tayin edici oldugu bir dönem bu. Fakihlerle sofular, baska deyisle vâizlerle seyhler arasindaki, Islâm tarihini kat etmis mücadelenin bu safhasi da siyaseti etkileme emeli etrafinda dügümleniyor. Ali Fuat Bilkan, iki ulemâ “hizbini” olusturan Kadizâdeliler ile Sivâsîler arasindaki kavganin, nasil bir kargasaya ve ayni zamanda nasil bir taassup hâkimiyetine yol açtigini anlatiyor. Tütün ve kahve kullanimindan sarki söylemeye, selâm usullerinden kabir ziyaretine, birçok somut konudaki münakasalarla birlikte… Hikâyede, adi deyimlesmis Cinci Hoca’nin ve günümüzde komplo teorilerinin konusu olan Sabetay Sevi’nin de yeri var. Günümüzün siyasal zihniyet dünyasini ve kültürünü anlamanin da anahtarlarini sunan bir inceleme. Esasinda dinde “füruât” (ikinci derecede önemli) olarak yorumlanabilecek bazi hususlari, muhataplarini tekfir edecek derecede kullanma tavri, günümüzde de bir zihniyet örnegi olarak devam etmektedir. Dört Halife döneminden sonra baslayan ve bugün farkli grup, tarikat, cemaât, dinî veya siyasî hareket görünümünde devam eden bu zihniyet, esas olarak ideallerine yönetim gücünü arkasina almak suretiyle tepeden inme bir metotla ulasmayi hedeflemistir.
ALI FUAT BILKAN