Serbest Cumhuriyet Fırkası Ve Muhalif Ege

Okyar’in farkli beklentilere hitap edebilmesinin ve partisinin beklenmedik basarisinin birçok nedeni vardir. Basta yoksul katmanlar olmak üzere, birbiriyle çelisen toplumsal kesimlere ulasmasinda en büyük etken partisinin ismidir. Zira toplumsal katmanlardan her biri, ‘serbest’ sözcügünü kendi beklentileri dogrultusunda, sinirsiz özgürlükler vaat eden politik bir taahhüt olarak algilamistir.

Serbest Cumhuriyet Firkasi ve Muhalif Ege, 1908’de Hürriyet’in Ilani sirasinda gözlemlenen heyecani hatirlatan bir kipirdamaya yol açan SCF’nin Ege’deki faaliyetlerini ele aliyor. Erken Cumhuriyet dönemi muhalefetinin toplumsal tabanina iliskin bilgi eksikligini Ege Bölgesi örneginde dolduruyor. Eyüp Öz, SCF’nin Ege bölgesinde teskilatlanmasini yerel kaynaklari kullanarak etrafli biçimde incelerken, 1920 sonlarinda Tek Parti iktidarinin ülkenin en Batili bölgesinde nasil ve neden tikandigini gösteriyor. Çalismasinda ayrica, Türkiye’nin en muasir medeniyet seviyesinde olan bölgesinde bile inkilâplara gösterilen tepkiye, 1929 iktisadi bunaliminin etkisi ilave olurken, dipten gelen bir toplumsal muhalefet potansiyelinin güçlenisi izleniyor. Issizligin, muhacirligin, Yunan isgalinin izlerinin ve nüfus mübadelesinin bölgede yarattigi karmasada, dönemin Izmir’inin içinde bulundugu sefalet, canli bir sekilde tasvir ediliyor. Ve birçok kesimde Mehdici bir kurtulus beklentisinin olusmasina yol açan etmenler, etrafli biçimde inceleniyor. Öz, SCF’nin yorgun bir kenti ve bölgeyi büyük bir tutkuyla harekete geçirmesinin ve birliktelikleri mümkün olmayan kesimleri ortak bir çati altinda bir an toplayabilmesinin nedenlerini aydinlatiyor.