Osmanlı'da Milliyetçiliğin Toplumsal Temelleri

On dokuzuncu ve yirminci yüzyilda, çok etnikli Osmanli Devleti’nin çözülmesiyle Balkanlar ve Ortadogu’da bir dizi ulusal devlet kuruldu. Bu dönüsüm, Osmanli idaresinin on dördüncü ve on besinci yüzyillarda tesis ettigi geleneksel toplumsal yapinin, etnik-dini hatlar boyunca kirilmasiyla yasanan bir kolektif kimlik degisimi idi. Milliyetçi görüntülü ayaklanmalarin sebebi, Osmanli idarî sistemi degil; aksine, geleneksel sistemin dagilmis olmasiydi. Imparatorluk yönetiminin etkisiz hale geldigi uzak eyaletlerde dengeler degismisti.
Bati menseli yorumlarda, bu toplumsal dönüsümün birçok yönü genellikle ihmal edildi. Karpat, literatüre bir ilk olarak girmis bu çalismasinda, Osmanlilarla ilgili çalismalari sekillendirmekte olan dar görüslülükten uzak durarak, Balkanlar ve Ortadogu’daki müslim ve gayrimüslim tebaayi genel bir çerçeve içinde ele aliyor ve söz konusu sosyo-politik dönüsümü bir bütün olarak analiz ediyor.
***
Osmanli’nin Fenerli Rumlari Eflak ve Bogdan’in yöneticileri olarak atamasi Bizans milliyetçiliginin yolunu nasil açti?
Tasrada ayanlarin güç kazanmasi ve payitahta meydan okur duruma gelmesi Balkanlardaki bölge halklarinin gelecegini hangi yönde etkiledi?
Ortodoks Patrikhanesi’nin Yunan milliyetçiligi karsisindaki tavri neydi? Yunan isyancilar için aforoz mektubu yazildi mi?
On dokuzuncu yüzyilda egitim ve idare alaninda yapilan reformlar imparatorlugun son yüzyilini nasil sekillendirdi?
Türk milli kimliginin olusumunda topragin/vatanin üstlendigi rol ne oldu?
II. Abdülhamid etnik kimligi ve vatan sevgisini Islam’a ve Osmanli Devleti’ne yönelmis en

büyük tehditler olarak mi gördü?