Ortadoğuyu Kuran İdaolojiler

Ortadoğu düzenlenmeden dünya düzeninin stabil olması/kalması mümkün değil. Müslüman, Hristiyan ve Yahudi geleneklerinin anavatanı olan Ortadoğu, kadim Mezopotamya ile Mısır geleneklerinin de anayurdu. Mezkûr gelenekler olmadan insanlığın yeryüzündeki macerası, diğer bir deyişle tarihi eksik kalır.

Unutulmamalı ki; Ortadoğu’nun geçmişini bilmek, ‘ân’ı ve ‘geleceği’ anlamak için gerekli bir başvuru noktası. Elinizdeki bu kitap; Ortadoğu’yu anlamak için kısa ama öz bilgiler içeren temel bir kitaptır.

Ortadogu’yu Kuran Ideolojiler, Ortadogu’ya hâkim olan yüzlerce yillik barisa son veren bir baris(!) sonrasinda bölgenin içine çekildigi girdabin düsünsel panoramasini sunuyor okuyucusuna. Tüm farkliliklarina ragmen bir arada yasayabiliyorken, farkli farkli uluslara ayrilmanin sebeplerini ortaya çikaran fay hatlarinin haritasini çiziyor. Elinizdeki bu kitap ; Ortadogu’nun sadece uzun 19. yüzyilina odaklanmiyor; ayni zamanda Mesrutiyet düsüncesinin alevlendirdigi bir tartisma güzergahinda baslayan sorunlu milliyetçiliklerden ümmetçilige, Arap Milliyetçiligi'nden Baasçilik'a ve Siiligi kullanan Iran Milliyetçiligi'ne, 21. yüzyilin ufkunda yeniden kurulmaya çalisilan bir cografyada Kürt Milliyetçiligi'nden Feminist Kadin Hareketleri'ne kadar birçok noktada okuyucuyu bilgilendiriyor.
Ortadogu düzenlenmeden dünya düzeninin stabil olmasi/kalmasi mümkün degil. Müslüman, Hristiyan ve Yahudi geleneklerinin anavatani olan Ortadogu, kadim Mezopotamya ile Misir geleneklerinin de anayurdu. Mezkûr gelenekler olmadan insanligin yeryüzündeki macerasi, diger bir deyisle tarihi eksik kalir.
Unutulmamali ki; Ortadogu’nun geçmisini bilmek, ‘ân’i ve ‘gelecegi’ anlamak için gerekli bir basvuru noktasi. Elinizdeki bu kitap; Ortadogu’yu anlamak için kisa ama öz bilgiler içeren temel bir kitaptir.





Kitabin Içinden Akilda Kalanlar :
Islâmci düsüncenin temel hedefi, gelenek ile moderniteyi bir sekilde uzlastirmakti. Böylece gelenegin vazgeçilmez unsurlarini ve inanç ile ilgili bölümlerini korumaya çalisirken, modernizmin getirmis oldugu yeni kosullari bir sekilde bunlarla birlestirmeye çalisti. Nihayetinde Gelenek, Bati ve Modernizm üçlüsünden alinan ödünç ilkeler bir potada eritilerek Islâmî bir aktivizm olusturuldu.

Amerikali Protestan Misyonerlerin katkisiyla, Araplar’in ortak yurdu olarak tarihî ve kültürel geçmisi oldukça zengin bir Suriye konsepti insa edilmistir.

Abdullah Laroui, Nahda hareketinin seküler yanina dikkat çekerek, onun yabanci hâkimiyetinden önceki klasik Arap kültürüne (Cahiliye) dönmeyi esas edindigini belirtir.

Türkçülük Osmanli Türkleri arasinda etnik kimlige dayali bir milliyetçilikten ziyâde zayiflayan devletlerini kurtarma umudu olarak görülürken, Türkistan Türkleri ise Türkçülügü kimlik olusturma ve âidiyetlerini ispat etme noktasinda gelistirmeye çalismislardir.

Diger bölge ülkelerine nazaran Iran’da dinî milliyetçiligin önemli bir faktör oldugunu belirtmek gerekir. Muhafazakâr milliyetçilik dini ön plana çikarirken, laik milliyetçiler ise dili, hanedan milliyetçileri ise tarihle birlikte dili ön plana çikarmislardir.

Kürtler, farkli devletler içinde kalmalarindan dolayi, Kürt milliyetçiligi yekpâre bir yapiya sahip olamamistir. Bir devlet olusturma amaci dogrultusunda birlesmis bir Kürt halki fikrini yüceltmesine ragmen modern Kürt milliyetçiligi, Türkiye, Irak ve Iran’da farkli baglamlara tekâbül eden, farkli mücadele ve ideolojik karaktere sahip üç ayri milliyetçilik türü olusturmustur.

Arap sosyalizminin bütün unsurlarini kapsamasa bile bazi sosyalist azinlik elitleri, sözde rasyonel temelleriyle Avrupa uygarliginin tanrisal Islâmî düzenden üstün oldugu inancini yerlestirmeye çalistilar. Bunun sonucunda Arap toplumlari derin bir sarsintiya ugradi.

Üç bin yillik Yahudi dini gelenegi, 1800’lerde Avrupa’da ortaya çikan Aydinlanma Hareketi’nin tesiriyle etkisini kaybederek, sorgulanmaya ve terk edilmeye baslanmisti.

Nüfusunun büyük bölümünü Müslümanlarin olusturdugu Ortadogu ülkelerinde kadinlar Batili feminist yaklasimdan ziyade kendi bölgelerinde kadinin her alanda görünür olmasini yasadiklari cografyaya uyarlayarak bir model insa etmeye çalismaktadir. Bu nedenle Bati feminizmi ve Ortadogu’daki feminizm arasinda ideolojik ve nitelik farkliliklari vardir.