Aşık Edebiyatında Şiir Sanatı

Edebiyat, sözün özünü söyleme sanati; siir, özün özünü söyleme sanatidir. Edebiyat sanatçisi ve edebiyat bilimcisi olmak için zengin bir donanima sahip olmak gerekir. Zengin bir birikime sahip olmadan sözün özünü söylemek de, özün özünü söylemek de kolay degildir. Söylenen öz sözden derin anlamlar çikarabilmek ve söylenen özün özünü anlayip tahlil edebilmek de ayni seklide zengin bir birikim ister. Siir tahlili yapan edebiyat bilimcisi; zerrede günesi, katrede ummani görebilen sanat bilgesi, sanat bilginidir. Çünkü siir; günesi zerreye, ummani katreye sigdirabilme sanatidir. Sair ise günesi zerreye, ummani katreye sigdirabilen sanatçidir.
Kitapta; siir sanati hakkinda düsünceler, âsik edebiyati siir sanatini olusturan gelenekler, siir sanatinda ahenk unsurlari, siir sanatinda estetik düsünce ve üslûp özellikleri, siir sanatinda sekil ve tür özellikleri ve siir sanatinda öne çikan konularla ilgili incelemeler ve incelenen siir varligi: metinler yer almaktadir.

Âsik edebiyati siir sanatini olusturan gelenekler incelenirken müzik/ ezgi esliginde icra, mahlas alma, usta-çirak iliskisi, dolu içme/ rüya motifi, atisma / tekellüm ve nazim-nesir karisimindan olusan bir gelenek olan hikâye anlatma hakkinda bilgiler verilmektedir. Âsik edebiyatinin uygulamali egitim süreci daha çok “usta-çirak iliskisi” içinde yer aldigi için, çirak olma, yetisme ve çirak yetistirme; ustamali siir söyleme, ustamali hikâye anlatma, ustamali âsik makamlari esliginde söyleme, nazire söyleme, usta/ baska âsiklardan bahsetme gibi uygulamalar da usta-çirak iliskisi içinde degerlendirilmektedir.

Siiri nesirden ayiran en belirgin özellik, siirin olmazsa olmazlari arasinda ahengin bulunmasidir. Ahengi saglayan unsurlardan ayak, kafiye, redif, durak, kelime ve ses tekrarlari, aliterasyon, asonans vs. örneklerle incelenmektedir.

Siir sanatindaki “sözün büyü”sünü anlayabilmek için estetik düsünce birikiminde edebî sanatlar, mazmunlar, imgeler, dil özellikleri ve metinlerarasi iliskiler hakkinda degerlendirmeler, örneklerle ortaya konmaktadir.
Siir sanatinda nazim sekilleri ve nazim türleri önemli bir yer tutmaktadir. Sekil özellikleri incelenirken nazim birimi, hane sayisi, vezin ve nazim sekilleri basliklari altinda degerlendirmelere yer verilmektedir. Tür özellikleri ise gelenek içinde öne çikan nazim türleri bakimindan degerlendirilmektedir.

Âsik edebiyati siir sanatinda zengin bir konu çesitliligi bulunur. Bununla birlikte ferdî konulardan daha çok toplumu yakindan ilgilendiren konular öne çikar. Özellikle “din ve tasavvuf”, “millî duygular”, “insan ve toplum” ve “ask” konulu siirlerin daha fazla söylendigi / yazildigi, “sistematik tahlil” yönteminden yararlanarak incelenen siir varligindan anlasilmaktadir.