Osmanlılarda Esrar Ve Esrarkeşler Hayaller Sancağının Kuru Sarhoşları

Hayaller Sancaginin Kuru Sarhoslari: Osmanlilarda Esrar ve Esrarkesler, kimileri için bela olan, kimileri içinse baska dünyalarin kapilarini aralayan essiz bir sirrin Anadolu’daki ilginç serüvenini ele aliyor. Esrarin, yarattigi “kuru” sarhosluk karsisinda tahtindan olmak istemeyen “sulu” sarhoslugun müsebbibi sarapla kavgasini, Tanri’ya dolaysiz yoldan ulasmayi arzulayan dervisler elinde ayinlerin degismez bir parçasi haline gelisini kendine konu ediyor. Toplumun her kesiminden kisiler arasina sokularak hekimler elinde ilaçken, sokaklarda akla düsman bir zehre, sairler ve edipler elinde vazgeçilmez edibi bir motife, firsatçilar gözünde gelire nasil dönüstügünü ve idarenin bunu önlemeye yönelik sarf ettigi binbir türlü çabayi, tüm serüveniyle, detayli, incelikli ve eglenceli bir anlatimla okura sunuyor. “Bugün adi anildiginda çogunlukla ahlâki ve yasadisi çagrisimlar uyandiran esrar, son birkaç yüzyilin deney tüplerinde yaratilan tehlikeli yapay hazlarindan efsanelerle örülü benzersiz geçmisiyle ayrilir. Sinirlandirilmasi güç tarihi, elden ele degisen birbiriyle çeliskili sayisiz rolle doludur. Yarattigi bugün dahi merak konusu hallerle [esrar], kiminde korkaklarin cesaret, kederlilerin nese, iktidarsizlarin sehvet, hayalgücü yoksunlarinin ilham kaynagi; kiminde uyumsuzlarin direnis, avarelerin avuntu, manevi kaslari
zayiflarin esrime araci; kiminde ise düpedüz beladir.”


Onur Gezer