Kuşların Diliyle Mantıkut Tayr

Feridü’d-dîn Attâr, bir sair ve mutasavvif olarak gerek Fars edebiyatinda gerekse klâsik Türk edebiyatinda birçok sair üzerinde derin izler birakmis, önemli bir sahsiyettir. O’nun en taninmis kitabi olan Mantiku’t-Tayr ise hem içerdigi hikâyelerle hem de bu hikâyelerin arka plânindaki tasavvufî düsüncelerle genis bir okuyucu kitlesi kazanmis ve çok genis bir cografyada zevkle okunmus bir Sark Klasigidir. Kuslar ülkesinin bütün kuslari, Kafdagi’nin ardindaki padisahlari efsanevi kus olan Simurg’u bulmak için zorlu ve zahmetli bir yolculuga çikarlar. Istegi ve azmi yeterli olmayanlar ve dünyevi seylere takilanlar birer birer yolda kalir.

Kafdagi’na ulasanlari ise, hepsi birbirinden çetin yedi vadi bekler: Istek, Ask, Marifet, Istigna, Tevhid, Hayret ve Yokluk Vadileri. Uzun ve zorlu bir yolculugun ardindan yedi vadiyi de asabilen otuz kusu ise Simurg yerine baska bir sürpriz bekler.
Kissadan hisse kapma konusunda maharet sahibi olanlar için Attâr’in sembolik ve efsanevî bazi kuslarla ilgili olarak anlattigi hikâyelerde çok büyük dersler vardir.

Feridüddin-i Attar’in bu eseri, yazilisinin üzerinden geçen yedi yüz yila ragmen eskimeyen, her devirde, yalniz bizde degil, Arap, Fars ve Urdu edebiyatlarinda da taze ilgilerin odagi haline gelen bir klasiktir.

Mantiku’t-Tayr, Islâm düsünce ve edebiyat birikiminin özünü teskil eden “hikmet” odagi etrafinda genisleyen halkalar seklinde tasavvuf, ahlâk, adalet, insana saygi, “hakikat”in bilgisini elde etme temalari ile örülmüs, Yaratici’ya ulasma macerasinin kuslar sembolizasyonu ile özlü bir biçimde anlatimidir.