Tevarih I Cedid I Mir'at I Cihan

Bursali Mehmed Tahir'in, Osmanli Müellifleri adli eserinde 1020 (1611-1612) tarihi ricâlinden oldugu müstebân dedigi ve herhangi bir kaynak göstermeden Bayburtlu oldugunu belirttigi, Ismet Miroglu'nun, tahrir kayitlarina göre Bayburtlu ve tam adinin Ferruhsad Beyzade Osman oldugunu kanitladigi Bayburtlu Osman'in kaleminden çikan Tevârih-i Cedîd-i Mir'ât-i Cihân, Atsiz tarafindan 1936'da bir kitapçida bulunmus ve 384 sayfalik eserin Türklere dair olan bölümü kendi eliyle istinsah edilmistir. Atsiz'in III. Murad döneminde yazildigini belirttigi Mir'ât-i Cihân, fihristinden anlasildigi kadariyla unvan adi verilen sekiz bölümden olusmustur. Dördüncü bölüm tamamlanmadan eserin kesildigini belirten Atsiz'a göre, fihristte zikredilen diger dört bölüm ise hiç yoktur. Eserin büyük bölümü dinî hurafelerden bahsederken, sadece 208-259. sayfalar arasindaki üçüncü bölüm bir tarih niteligini tasimaktadir ve bu bölümün 235-259. sayfalari bazi yerlerde kronolojik sirayi gözetmeden kisa fasillar halinde Nuh oglu Yafes oglu Bulcas Han'dan Sultan III. Murad'a kadarki Türk tarihine hasredilmistir. Bununla beraber eserin kenarina en eskisi Haci Bektas'in ölümüne, en sonuncusu Kandiye'nin fethine ait tarihler, yazarin ölümünden sonra meçhul bir müstensih tarafindan eklenmistir. Atsiz'in istinsah etmesinden sonra Berlin'e giden ve muhtemelen Ikinci Dünya Savasi gayyasinda yiten Mir'ât-i Cihân'in sözkonusu nüshasinin ne oldugu artik meçhuldür. Bu sebeple, elimizdeki çalisma ayri bir önem kazanmakta ve Atsiz Bey'in Türk tarihçiligine katkilarindan biri olarak külliyatinda yer almaktadir.