Osmanlı İmparatorluğunun Çöküş Belgeleri Sevr Antlaşması Mondros Bırakışması İlgili Belgeler

Yakin Tarihten Temel Kaynaklar ve Belgeler: 9 osmanli devleti, birinci dünya savasi’ni kendi açisindan bitiren mondros ateskes anlasmasi’ni 30 ekim 1918’de imzaladiginda, bagimsiz bir devlet olarak varligina fiilen son vermis oldu. Siyasi tarihimize “Mütareke” adiyla giren bu anlasmanin ardindan Istanbul ve Izmir dahil ülkenin birçok yeri Ingilizler, Italyanlar, Fransizlar ve Yunanlar tarafindan isgal edildi. Silahlarina el konan Osmanli ordusu savasamayacak duruma getirildi. Meclis kapatildi. Ancak bütün bunlarin daha da kötüsü gelecekti: Sevr Antlasmasi. Birinci Dünya Savasi’nin galibi olan Itilaf Devletleri bu antlasmayla, savas sonunda elde kalan Osmanli topraklarinin yaklasik yarisini kendilerine tahsis etmek; doguda bir Ermeni devleti kurmak; Bogazlari ortak egemenliklerine almak; ekonomik, siyasi ve askeri açidan kendilerine bagimli küçük bir Osmanli ülkesi yaratmak istiyorlardi. Osmanli yönetimi ciliz itirazlardan sonra bu muameleyi kabul etti ve 10 Agustos 1920’de antlasmayi imzaladi. Ama yine de Sevr Antlasmasi kagit üzerinde kaldi. Uygulayamadilar. Çünkü basta Gazi Mustafa Kemal olmak üzere bu duruma itiraz edenler vardi. Onlar, bu çöküsü dirilise dönüstürerek Misak-i Milli ile çerçevesini çizdikleri bir direnis hatti olusturdular. Yillarca süren zorlu siyasi ve askeri mücadelelerini Lozan Antlasmasi gibi diplomatik bir zaferle taçlandirarak bagimsiz ve laik Türkiye Cumhuriyeti’ni kurdular.

Sevr Antlasmasi’nin imzalanmasindan yarim asir sonra SBF’nin efsane hocalarindan Seha L. Meray, Büyükelçi Osman Olcay ile birlikte antlasma metnini ve Itilaf Devletleri ile Osmanlilar arasindaki müzakerelere ait belgeleri ari bir Türkçeye çevirerek yayinladi. Elinizdeki kitap, o çeviridir. Cumhuriyet tarihi çalismalarinin önde gelen ismi Zafer Toprak, yazdigi sunusta, Osmanli’yi yikan Sevr Antlasmasi’ndan Türkiye Cumhuriyeti’ni kuran Lozan Antlasmasi’na giden süreci degerlendirmektedir.