Danişmend Gazi Destanı

Anadolu’da olusan Türk destanlar zincirinin ikinci halkasi Dânismend Gazi Destani’dir. Dânismend Gazi Destani, Anadolu destan zincirinde Battal Gazi Destani ile Saltuk Gazi Destani arasindadir. 8. yüzyilda Anadolu’daki Müslümanlasma ve Türklesme serüvenini anlatan Battal Gazi Destani’ndan sonra, Dânismend Gazi Destani’nda da ayni mücadelenin 11-15. yüzyillar arasindaki kismi anlatilir. Bu dönem Anadolu’sunda yasanan olaylar Dânismend Gazi’nin efsanevî kisiligiyle birlestirilir. Dânismend Gazi Destani tip, motif, konu ve sahislar bakimindan Battal Gazi Destani’ndan etkilenmistir: Hatta bu destanin devami mahiyetindedir. Battal Gazi’nin Malatya’da baslattigi mücadeleyi Dânismend Gazi âdeta Niksar’da sürdürür. Daha sonra Türklesme ve Islamlasma süreci ilerledikçe Saltuk Gazi de Sinop’ta bu mücadelenin yeni bir halkasini ortaya koyacaktir. Dânismend Gazi Destani’nda Selçuklu Türkleri ile diger Türk boylarinin -Niksar merkezli- Anadolu’ya yerlesme serüvenlerinden bahsedilir. Destanda Türk boylarinin Anadolu’yu yurt tutma çabalarinin kahramanlik hikâyeleri son derece akici bir üslûpla anlatilir. Ayrica bu destanda Orta Anadolu ve Kuzey Anadolu’nun cografî durumuyla ilgili fazlaca bilgi bulunmaktadir. Olaylarin yasandigi mekânlar Dede Korkut Hikâyeleri’nin mekânlariyla birlesir. Prof. Dr. Necati Demir’in el yazmasi nüshalardan Türkiye Türkçesine aktardigi Dânismend Gazi Destani, 11-15. yüzyillar arasi Türklerin tarih, kültür ve cografyasiyla ilgili zengin bir birikim olusturdugu için son derece önemlidir.