1917 1934 Türkistan Milli İstiklal Hareketi Enver Paşa 1 2 2 Cilt

1917-24 yillarinda Türkistan'a yayilan ve 1934 yilina kadar araliklarla sürdürülen isyânlarin kahramanlarina; Sovyet Ruslar, 'Basmaci', Türk mücahitleri ise 'Korbasi' adini vermislerdir. Esasen Çarlik Rusyasi karsiti millî direnislere Rus idaresi, 'Basmaçi hareketi' gözüyle bakiyordu. Zeki Velîdî Togan, ayni kusaktan bir Türkistanli olarak yakindan takip ettigi Basmaci hareketini 'muazzam bir millî hareket' seklinde degerlendirmektedir. Stalin, 'Orta Asya Cumhuriyetlerini Sovyet Rusya'dan ayirmak ve sömürücü sinifin hâkimiyetini yeniden kurmak gayesi ile zenginler tarafindan yürütülen alenî bir siyâsi haydutluk hareketi' olarak tarif ediyor. Zamanin Kizilordu Türkistan Cephesi Kumandani Frunze ise, Basmaciligin gayesini: 'Sovyet hâkimiyeti def olsun; bagimsiz bir müslüman devlet kurulsun.' gibi millî bir sloganla ifâde ediyor. Türkmen Basmacilarindan Mirza Pirnefes: 'Biz Basmaci kelimesine Türkiye'de alistik. Vatanda seyrek duyardik, sadece Rus çevrelerinde. Biz, bize Korbasi diyorduk. Sonra Enver Pasa geldi ve bunun da degistirilmesini istedi. Bundan sonra birbirimize Mücâhid diye hitap etmemizi emretti.' demektedir. Iki cilt olan bu kitap, Korbasilar (Basmacilar) dinlenilerek yazildi. Onlarin hatiralarindan faydalanildi. Bu bilgilerle, Türkistan'daki istiklal mücadelelerine Enver Pasa'nin istiraki, çabalari ve bu yolda sehâdeti, bizzat görgü sahitlerine dayanilarak ortaya konuldu. Haci Sâmi ile arkadaslarinin ve Türkistanli yigitlerin millî kiyami teskilâtlandirip saglam hedeflere yöneltmek için gösterdikleri destanî mücadele anlatildi.