Farabi

Hayatini, en büyük erdem olarak gördügü “bilgi”ye adamis olan Ebu Nasr Farabi, insanligin ikinci ögretmeni payesine erismis büyük Türk bilginidir. Çocukluktan itibaren bilgiye olan tutkusu zamanla büyük bir aska dönüsmüs ve bu mefkûre onu, memleketinden koparip diyar diyar dolastirarak zamaninin en büyük ilim merkezi olan Bagdat’a yöneltmistir. O, din ilimlerinden dil ilmine oradan mantiga, matematige, müzige, fizige, astronomiye, siyasete, ahlaka ve felsefenin bütün alanlarinda varliga dair ilimlerin tamamini zihin heybesine yükleyip varolus sirrinin izini sürmüstür.

Farabi, içinde yasadigi çagi sadece anlamakla kalmayip bu çaga dair fikrî ve kavramsal hazirliklari binbir zahmetle insa ederek felsefeyi aslina uygun yorumlamis, Islam kültürünün sorunlarini kurucusu oldugu felsefe dilinin kavramlariyla çözümlemeye çalismis gerçek bir aydindir. Akli ve onu vereni en yüce deger olarak benimseyen Farabi, insanin toplum, tabiat ve Tanri ile iliskisini tutarli bir sistem bütünlügü içinde açiklayarak hem mensubu bulundugu Islam toplumunu hem de Bati’yi derinden etkilemistir.

Farabi, Müslüman bir filozof olarak yasadigi çagin sorunlariyla yüzlesmis, hesaplasmis ve bu ugurda yüzü askin eser yazmistir. O, Islam felsefesinin hakiki kurucusu olmanin yani sira ayni zamanda ortaya koydugu öncü fikirlerle güçlü bir kültür ve medeniyet insacisidir. Onun uzlastirmaci yaklasimi, dogru bilgi temeline dayanan hakikat arayisi ile insanin mutlulugunu merkeze alan iyi insan, iyi toplum ve ideal devlet görüsleri yüzyillardan beri bütün insanligi aydinlatmaya devam etmektedir.

Bu romani okurken kadim Türk sehri Otrar (Farab)’dan Semerkant’a, Buhara’ya, Rey’e, Merv’e ve Bagdat’a oradan da Harran, Sam ve Halep’e dek uzanan yollarda doyumsuz ilim kokulari esliginde seyahat etmenin yaninda, çocuklugundan beri üzerinden hiç çikarmadigi Türk kiyafetiyle mali mülkü, makami ve dünyaya dair her seyi yagmaya vererek kendini ilme adamis dervismesrep dahi bir Türk bilginiyle tanis olacaksiniz.