Hukuk Üzerine

Modern iktisadin kurucusu, ahlâk felsefecisi, Iskoç Aydinlanmasi’nin önemli figürü Adam Smith, iktisat alaninda Milletlerin Zenginligi; ahlâk alaninda ise Ahlâki Duygular Kurami eserleri ile biliniyor. Oysa bu eserlerin her biri, Smith’in sosyal bilimlerin hemen her alanina temas eden bir perspektife sahip oldugunu ortaya koyuyor. Smith’in her iki kitapta da, münhasir bir hukuk eseri yayimlama veya en azindan yayimlamis oldugu kitaplarin sonraki baskilarinda bir hukuk bölümü ekleme arzusundan söz ettigini; ancak bu arzuyu gerçeklestiremedigini biliyoruz. Smith’in Glasgow Üniversitesi’nde verdigi derslerin kayitlarinin titiz bir arastirmayla yazarin diger eserleri ve notlarda gönderme yapilan tarihi olaylarin dogrulugu ile karsilastirilmasi sonucunda ortaya çikan bu eser Milletlerin Zenginligi’ni açiklamakla kalmiyor; ahlâk felsefesi dersinin üçüncü ve dördüncü bölümlerini olusturuyor ve Ahlâki Duygular Kurami’nin son sayfasinda gelecekte yapmayi planladigini söyledigi ‘”hukuk ve yönetimin genel prensiplerinin açiklamasinin” veya “hukukun tarihinin” de taslaklari olarak karsimiza çikiyor.