Arayış Tarih Ve Dinde Anlam

Gerçek ve anlamli bir dünya, kutsalin izdüsümünde saklidir. Insan büyük bir kaosun ortasinda anlama ancak kutsala iliskin deneyim araciligiyla ulasir. Kutsalin anlami zamanin akisinda çag-lar boyunca farkli kültürlerde farkli niteliklere bürünmüs olsa da, özünde insanin iki önemli özelligi yatar: yaraticilik ve dinsellik. Ikisi birlikte mitleri, âyinleri, imgeleri, simgeleri, kisaca “dinsel yaratilari” üreterek insanin deneyimlerine ifade kazandirir, anlam dünyalarini yaratir, evrendeki benzersiz varolusunu gerekçelendirirler. Tam da bu noktada, Eliade önemli bir nok-tayi isaret eder: Insanin yeni, bilmedigi, az bildigi anlam dünyalariyla karsilasmasi varolusunun (paradoksal) anlamina da yeni boyutlar kazandiracaktir. Bunun içinse yeni bir beseri bilime, farkli ve yaratici bir yorumbilgisine ihtiyaç vardir.

Eliade’nin sözünü ettigi “yaratici yorumbilgisi” yeni olanaklarin kapisini aralayarak bilginin sinirlarini zorlayan, aksi takdirde eski metinlerde “sakli” kalacak anlamlari kavramaya çalisan bir yöntemdir. Hem akli, hem de hayal gücünü kullanarak belgelerin, kaynaklarin arkasindaki tinsel mesaji kavramaya çalisan bir yaklasimdir. Insanin dünyadaki benzersiz varolusu kutsala iliskin deneyimi araciligiyla sekillendigi için de dinsel fikirlerin ve fenomenlerin zamanin aki-sinda büründügü anlamlarin arayisi insanda yeni bir farkindaliga, bir uyanisa yol açacaktir. Eliade bu nedenle tarih asiri, kültürler arasi, bütüncül bir beseribilimsel yaklasimin önemini vurgular. Insanligin dinsel yaraticiligi ve düsünme biçiminin tarih boyunca karsimiza çikardigi ifade ve biçim çesitliligine insanligi ayiran farkliliklardansa, yakinlastiran tarih asiri ortak örüntülerin saptanip incelenmesinin önemine dikkat çeker