Osmanlı İstanbul'unda Asayiş 1879 1909

Osmanli Imparatorlugu'nun baskenti olarak Istanbul, kalabalik nüfusunu meydana getiren etnik ve dinî çesitlilik nedeniyle, asayisi özel ilgi gerektiren bir sehir olagelmistir. Kamu düzenini saglamak kadar, sarayi korumak da zor ve çetrefil bir meseledir. Bu zor görevin ifasinda, Tanzimat'la birlikte ortadan kalkan yeniçeriler bir yana, resmî alanda bekçilerden polislere, sivil alanda hamallardan kabadayilara, çok çesitli birimler rol alir. Bu birimler asayisin saglanmasi kadar saglanamamasinda da pay sahibi olurlar.

Fransiz tarihçi Noémi Lévy-Aksu, Osmanli Istanbulu'nun asayis meselesini, 2. Abdülhamid'in Zaptiye Nezareti'ni kurdugu tarih olan 1879'la, bu nezaretin yerine Dahiliye Nezareti'ne bagli Emniyet-i Umûmiye Müdüriyeti'nin olusturuldugu 1909 arasindaki dönemi esas alarak anlatiyor ve Osmanli'nin son döneminde sarayla tebaa arasindaki iliskinin çesitli veçhelerine isik tutuyor.

“Bu eserin dönem hakkindaki bilgilerimize pek çok katkisi oldugu asikâr; zira okuyucu burada Osmanli Imparatorlugu'nun son dönemlerinde devlet ve toplum arasindaki iliskilere dair derinlemesine düsünceler kadar, Osmanli polis memurlarina yönelik hazirlanmis ders kitaplari, 1890'li yillarda Ermeni göçmenlere yapilan muamele, gündelik hayatta karsilasilan sapma ve ihlâller, hatta Istanbul gece hayatinin tarihi gibi genis bir konu yelpazesinde, elle tutulur bilgiler bulacaktir.”

- François Georgeon