Padişahı Devirmek

Padisahi Devirmek, 1859 ve 1867 yillarinda Istanbul’da açiga çikarilan iki isyan hazirligi üzerinden iktidarin devrilmesi girisimlerinin Osmanli siyasi hayati ve zihniyet evrenindeki izdüsümlerini ele aliyor. Bu kapsamli arastirmasinda Burak Onaran, 17. yüzyildan itibaren imparatorlukta yasanan hal’ girisimlerinin seyrini, bu eylemleri düzenleyenleri ve taleplerini tarihsel bir bütünlük içine yerlestiriyor. Yeniçeri Ocagi’nin kaldirilmasindan (1826) sonraki dönemde, Kuleli Muahedesi ve Meslek Cemiyeti mensuplarinin kalkistigi padisahi devirmeye yönelik ilk iki girisimi ayrintili sekilde inceliyor. Saniklarin ifadeleri ve diplomatik yazismalar gibi ilk kez kullanilan belgelerden de hareketle, hem olaylari kendi tarihsel baglami içerisinde yeniden anlatiyor hem de tarihsel anlatinin zaaf ve imkânlarini tartismaya açiyor.
Kuleli ve Meslek muahedeleri hakkinda daha önceki çalismalarin hemen hepsi elebaslarina odaklanmisti. Bu çalismada ise birer altbölüm, adlî takibata dâhil edilmis herkesin biyografilerinin, toplumsal çevrelerinin ve aile profillerinin insasina hasredilmistir () Kitabin öncelikli amaci, bu iki siyasi muahedenin tarihini yeniden yazmak; yapilarini ve stratejilerini mercek altina almak, mensuplarinin siyasi taleplerine, motivasyonlarina ve sosyal profillerine isik tutmaktir () Çalismanin bu baglamda temel meselesi, Tanzimat’in ilk otuz yillik döneminde, siyasi iktidarin yapisinin, özellikle tebaanin ve padisahin konumunun giderek nasil degistigini anlamaktir.
BURAK ONARAN