Sakarya

Sakarya, yakin Türk tarihinin bir dönüm noktasidir. Sakarya zaferi sayesinde, Ankara önlerine ulasan Yunan ordusu Afyon-Eskisehir çizgisine sürülmüs, Anadolu'da yeseren on yedi aylik Türk Devleti dünyaya varligini kabul ettirmis ve uluslararasi alanda agirlik kazanmistir. Verilen sehitler, özellikle yerleri doldurulamayan, küçük rütbeli muvazzaf ve yedek subay yitikleri bir yana birakilirsa; birliklerinin savas deneyimi ve moralleri arttigindan, Türk ordusu Sakarya'dan güçlenerek çikmistir denilebilir. Buna karsilik agir yitikler veren Yunan ordusu, ugradigi moral çöküntüsünden bir türlü kurtulamamis ve bir yil sonra saldiriya kalkan Türk ordusu önünde bir haftada dagilmis, kurtulabilenler kendilerini ikinci hafta sonunda Ege kiyilarindaki gemilere zor atabilmislerdir.
Sakarya gibi böylesine büyük bir olay, alisilmis tarih anlatimiyla veya bir kisinin çevresinde gelisen olaylari aktarmakla yansitilamazdi. Sakarya, cephede vurusanlar kadar savasçilari desteklemek için cephe gerisinde yogun bir didinmenin içine giren fakir Anadolu halkinin da zaferiydi. O günlerin ekonomik ve sosyal yapisini, o günlerin insaninin yasam kosullarini ortaya koymadan Sakarya'yi anlatmak olanaksizdi. Bu nedenle, okul kitaplarinda Sakarya'yi yalnizca bir meydan savasmasi zaferi olarak gören yeni kusaklara o günleri bir parça yasatabilmeyi amaç edindik ve "mozaik" diye adlandirabilecegimiz çalisma biçimini seçtik. Türk, Yunan ve Ingiliz kaynaklarini tarayarak buldugumuz binlerce küçük olayi gün gün saptamaya koyulduk. Tek bir mozaik tasi gibi yalniz basina anlam tasimayan bir gazete haberini, bir savasçinin anisini, bir diplomatik girisimi, bir mektubu, bir cephe olayini, bir meclis oturumunu, bir çarpismanin ayrintisini, bir komutanin tutumunu, bir cephe gerisi olayi ve bunlara benzer olaylari günü gününe siralayarak mozaigi bütünlemeye, yüce Sakarya'yi bütün yönleriyle ortaya çikarmaya çalistik.