Türkiye Selçuklularında Meslekler

Bu arastirmada Türkiye Selçuklulari devrinde serbest meslek sahipleriyle ilgili olarak 250’ye yakin unvan tespit edilmistir. Türkiye Selçuklulari devrinde bu kadar meslek unvaninin tespit edilmesi, o dönemde Anadolu’daki esnaf, zanaatkâr ve sanatkâr sinifinin toplum hayatinda zirvede oldugunun bir isaretidir.

Çalismamiz genelde Orta Anadolu’ya ait söz gelisi, Konya, Kayseri, Kirsehir, Erzincan ve Sivas gibi sehirlerle kisitli kalmasina ragmen, bugün organize sanayi bölgeleri dedigimiz yerlerin daha o zamanda öncülerinin meydana geldigini, ayni cins meslek gruplarinin bir arada çarsilar (suk) meydana getirerek çalistiklarini görüyoruz. Yine o dönemdeki hanlar ise bugünkü is merkezlerinin öncüleriydi. Ayrica bunlardan bir kismi tarihî çarsilar olarak hâlen eski islerligini korumaktadir. Bir kismi yok olmasina ragmen semt pazarlari insanlarin her türlü ihtiyaçlarini gidermek için basvurduklari önemli alisveris merkezleridir.

Meslek unvanlarindan Farsça olan bazilarinin sonuna Türkçede meslek yapmak eki ci-çi ilâve edilmis olup, bunlar bugün de varliklarini sürdürmektedirler.

Zaman zaman özellikle yabancilarin yaptiklari arastirmalarda Anadolu’da yasayan zanaatkâr ve ticaret erbabinin çogunlukla gayr-i Müslimlerden olustugu ileri sürülmektedir. Ancak bu çalismamiz sirasinda, yazilanlarin aksine özellikle 13. yüzyilda Anadolu’da Türk-Islâm toplumunun is hayatinda artik çogunluga sahip oldugu anlasilmaktadir.

Selçuklu dönemindeki meslekler bugün için degismis midir? Selçuklu döneminde tespit ettigimiz mesleklere bakarsak, bugün için büyük bir kismi seri imalata geçmeleri veya fabrikasyon çalismalarina ragmen meslek unvanlarini korumuslar, bir kismi da meslek unvanlarini degistirerek varliklarini sürdürmüslerdir.