Edebiyat Tarihinde Usül Edebi Metin Ve İnsan

Gustave Lanson’un alaninda kurucu bir vasfa sahip bu eserinin en temel ve önemli tarafi, edebi bir metne nasil yaklasilmasi gerektiginin yolunu ve yöntemini belirgin çizgilerle gösteriyor olmasi. Onun yönteminin temel karakteri hem tek tek edebiyat eserlerinde hem de bu eserlerin meydana getirdigi edebiyat tarihi toplaminda insan unsurunu dikkate almasidir. Bu yöntem sayesinde tarih ile edebiyat tarihinin farki, diger bilimlerin edebiyat tarihindeki yeri hakkinda fikirler ifade edilebilir, bir edebi eser degerlendirilirken yazarin sahsiyeti, çevresi gibi özellikleri bir çözümleme yöntemi olarak kullanilabilir. Eserin varligindan haberdar olmakla baslayan degerlendirme süreci, eserin özgünlügünün çesitli yöntemlerle ortaya çikarilmasi, saheserlerin nasil saheser oldugu, dâhi yazar ve eseri arasinda nasil bir iliski oldugu hakkinda cevaplar aranilmasiyla devam eder. Edebiyat tarihi, edebiyatin hayat ile olan münasebetlerini ifade etmekle tamamlanir; burada edebiyat tarihi, sosyolojiyle de bulusur.

Türk edebiyati açisindan bakildiginda Mehmed Fuad Köprülü’nün ilk olarak 1913 yilinda Bilgi Mecmuasi’nda yayinlanan ve alanindaki ilk çalismalardan olan Türk Edebiyati Tarihinde Usûl adli makalesinin en temel kaynagi Lanson’un Edebiyat Tarihinde Usûl çalismasidir.

Edebiyat Tarihinde Usûl’ü Fransizcadan dilimize kazandiran Yusuf Serif Kiliçel’in ifadesiyle bu eser, edebî bilginin ve edebiyat tarihinin en ilmî ve en güzel tarifidir. Ayrica Lanson’un bu çalismasi manevî ilimlerin rolünü kavramak ve sinirlarini bilmek isteyenlerin için de önemli bir kilavuz kitaptir.